Foi membro fundador de Galaxia, académico da lingua e primeiro presidente do Consello da Cultura
06 jul 2008 . Actualizado a las 14:21 h.A Real Academia Galega decidiu que, dezaoito anos despois da súa morte, xa é hora de revisar a figura de Ramón Piñeiro. O ensaísta e político será o protagonista do Día das Letras Galegas do ano 2009.
Segundo a Academia Galega, as virtudes de Piñeiro (Láncara, 1915-Santiago, 1990) para esta homenaxe residen na «entrega total e desinteresada a Galicia», terse convertido «nunha referencia moral indiscutible e necesaria para as novas xeracións e na contribución a que o galego se convertese en lingua culta». Tamén salientan dende a RAG o activismo cultural desenvolvido polo autor e a participación nalgunhas das institucións máis coñecidas da cultura do país, desde Galaxia ao Consello da Cultura Galega. Ramón Piñeiro tamén formou parte da RAG desde 1967.
Aínda que a Real Academia Galega destaca o perfil cultural de Ramón Piñeiro como protagonista das Letras Galegas para o ano vindeiro, a súa actividade política, o seu ascendente sobre unha parte do galeguismo e a súa participación directa na vida política galega durante a transición e os primeiros anos da autonomía marcaron unha biografía que levanta controversias e que servirá para os debates durante o próximo ano.
A biografía de Ramón Piñeiro está directamente ligada a Galaxia, editorial da que foi membro fundador e a unha grande parte das súas actividades, entre elas a revista Grial . A editora, que foi este venres significada coa Medalla de Ouro de Galicia, foi unha das institucións centrais na estratexia de recuperación da cultura galega durante a ditadura franquista. O seu actual director xeral, Víctor Freixanes, asegurou onte que Piñeiro foi «unha figura esencial da cultura do país e o adicarlle o Día das Letras Galegas servirá para revisar a súa obra e tamén para animar os debates arredor da súa figura».
Para o presidente do Consello da Cultura Galega, Ramón Villares, «un dos detalles singulares desta designación é que por primeira vez alguén que foi presidente do Consello é o homenaxeado nas Letras Galegas, así que institucionalmente xa sería importante para nós». Villares coincide con Freixanes en que a figura de Piñeiro abrirá debates e sinala que «unha vez que pasou o tempo, que a xente xa non está no fragor da batalla daqueles anos, quizais agora poidamos repensar a súa obra e a súa actividade e chegar a conclusións».
Tamén coinciden ambos académicos en que a elección de Ramón Piñeiro ten máis que ver co seu carácter de «activista cultural e coa súa influencia» que coa súa produción como escritor en termos convencionais. Aínda que sinalan que o Día das Letras servirá para dar a coñecer «unha obra ensaística que merece ser tida en conta e que quizais quedou en segundo plano fronte á súa figura política», segundo explicou Villares.
Alfredo Conde, que coincidiu con Piñeiro no primeiro Parlamento de Galicia como deputados independentes integrados no PSdG-PSOE asegura que «eu son dos que me alegro con esta designación».
Para o escritor, a celebración das Letras Galegas con Piñeiro como protagonista «non será a primeira que levante polémica, pero eu creo que o debate é mellor que a aquiescencia». Conde asegura que hai «moito do que falar sobre Piñeiro» e considera que é un momento bo para facelo.
Conde quere facer tamén unha valoración política dese protagonismo que terá Piñeiro case desde xa e ao longo do ano vindeiro. Para a autor de María das Batallas «se a designación de Piñeiro serve para debater sobre o galeguismo, entón moito máis benvida sexa».
Tamén considera o escritor que «se serve para reabrir un camiño galeguista utilizado uns anos e que logo se estreitou polo abandono, entón esta decisión sería, ao meu modo de ver, máis importante aínda».