«Os nenos pasaron de ser a formiga do conto a converterse en cigarras»

OURENSE CIUDAD

O director do CEIP Torre Illa, nacido en Celanova, louva as particularidades da súa segunda patria e radiografía o estado actual do sistema educativo e dos seus alumnos

13 jun 2009 . Actualizado a las 02:00 h.

A Illa de Arousa é moito máis que un simple cúmulo de terra sobre o mar. O certo é que posúe un encanto que só comprenden os que viven alí e se deixan atrapar por el. Iso é o que lle ocorreu, fai xa moitos anos, a Alfonso Salgado, o que hoxe é un veterano director de colexio curtido en mil titorías.

A pesares de nacer en Celanova, no interior de Ourense, a chamada do salitre fíxose efectiva. As súas primeiras experiencias na docencia foron no entorno das Burgas. De aí trasladáronse ata Barcelona e logo acabarían por levalo ata Andalucía, a Jaén concretamente. É certo que o seu currículo pode presumir de ter impartido clases en escenarios ben diferentes e de ter entremezclado o secano co ambiente máis mariñeiro.

«Cando me destinaron á Illa, non o sabía, de feito pensei que tería que ir a unha parroquia de Vilanova», confesa. Corría o ano 1981 e a sorpresa foi maiúscula porque daquela non había ponte para chegar ata a illa. O barco foi o seu gran aliado e ese entretempo da viaxe, o seu mellor confesor. Recorda cun sorriso que «no primeiro momento quería marchar de aquí». O tempo, realmente, non lle deu a razón a ese impulso e o único certo é que hoxe en día di que non o cambiaría por nada.

Precisamente por iso o seu recuncho favorito é o miradoiro do Con. A razón, lóxica, é que «é un dos sitios dende onde se pode albiscar toda a magnitude da Illa». Coas raíces botadas e cando pode ver que o camiño por recorrer, profesionalmente falando, é moito máis curto que o queda ás costas, bota contas de a cantos nenos e nenas lle puido ter dado clase en todos estes anos. Como director do colexio leva un total de 18 anos, repartidos en dúas etapas, da que esta última remóntase a unha década atrás. O certo é que non é sinxelo de calcular pero máis de medio milleiro de rapaces e xa non tan rapaces saben como eran as súas clases.

Dos comenzos, hai poucas cousas que permanezan inalterables. O ensino, o xeito de impartir as leccións de hoxe en día evolucionou e fixo evolucionar aos que se poñen entre a mesa e o encerado.

Recoñece Alfonso cando fala da incursión no mundo das novas tecnoloxías que «agora hai momentos nos que os rapaces sobrepasan en coñecementos aos mestres». É dos que ve como algo preciso «evolucionar cada día» e confesa que sempre hai marxe de manobra para facer cadrar os horarios e deixar aos especialistas este tipo de responsabilidades técnicas.

Con visión persoal

Dado que non hai dous mestres iguais tampouco poder haber dous librillos idénticos. O do director é xeneralista porque é deses profesores que imparten todo o programa lectivo a idades temperáns. Di que foi «un bo estudiante», dos que quitaba boas cualificacións, e que «era máis de letras que de ciencias».

Á pregunta de ¿que sería no canto de non chegar a mestre?, resposta que non o ten pensado porque «antes, estudiar algo que non fose maxisterio non era tan doado como agora. Esta saída estaba en Ourense, pero todas as demais impartíanse na Universidade en Santiago».

E chegou o momento no que o hábito fixo ao profesional. Agora, coa perspectiva que aportan os anos da experiencia, fai un diagnóstico do sistema educativo. Pensa que «en primaria non sería preciso facer tantos trocos pero a partires de certa idade, o sistema xa non funciona». A afirmación baséase ademais en que «dende a introducción do bacharalato, a Formación Profesional sempre foi considerada un ensino de segunda categoría».

Falta por coñecer a opinión que posúe sobre os alumnos. Os de agora e os de antes. Os da Illa e os de fóra. A radiografía xeral que emite é que «coma sempre, hai bos estudiantes e outros que non o son». Pero ademais, detecta que «os rapaces de hoxe en día son máis inquietos, están menos ilusionados porque no fondo semella que teñen de todo, que non precisan de nada e viven ao día». Quizais por iso, é dos que pensan -como moitos outros- que «os nenos de agora pasaron de ser a formiga do conto a converterse en cigarras». Ainda así, confía en que «pode ser un ciclo, porque á larga, a vida desprovista de esforzos non ten moito sentido» e sorrí cando, a modo de consello perenne, sentenza que «o tempo é ouro e nunca volve».

Por riba disto, a proximidade ao mar e a importancia que ten nun lugar como a illa arousana, provoca que os rapaces máis novos teñan unha percepción propia e intrínseca. «Aquí hai nenos que coñecen trinta nomes de peixes diferentes aínda que non viron nunca unha vaca ou a neve», asegura o director. Na súa folla de ruta intentou sempre levar aos nenos fóra do recinto escolar, que viran outras cousas, outras paisaxes porque «viaxar é cultura».

Agora, na recta final dunha longa carreira profesional, cando xa se albisca a xubilación, é momento de recordar todos eses bos momentos. É complicado lembrar a todos os que recibiron clases impartidas por el pero advirte que «as familias teñen que colaborar na educación dos rapaces, entre outras cousas porque no colexio tan só pasan cinco horas de luns a venres, metres nas súas casas pasan, polo menos, dezanove horas todos os días».