Esta é unha historia de emigración, de encontros e desencontros cando a vida hai que gañala fóra. Tamén dunha pregunta: ¿realmente mudou tanto isto?
02 jun 2008 . Actualizado a las 12:30 h.«Aquel coche era un tanque». Así lembra Rosa Fernández o Ford Cortina que ela e o seu home, José Fernández, mercaron en Oxford en 1967. Daquela levaban catro anos no Reino Unido. Marcharan en 1963, cando el tiña 35 e ela 29. Atrás deixaban dous pequenos, Higinio e Rosa, de 5 e 3 anos. «Os nenos quedaron coa miña nai e unha cuñada, porque aló só aceptaban matrimonios sen familia». Non existía convenio con Inglaterra en materia de emigración, así que unha axencia de A Coruña tramitaba todo o papelexo. Tamén aquelaba un certificado, feito en Padrón, que afirmaba que a parella non tiña fillos. «Había un truco para todo», recorda aínda Rosa.
Oxford non foi o seu primeiro destino. A estrea deuse nunha pequena vila escocesa á beira do mar. Axiña marcharon a Aberdeen, a traballar nun hotel. «A emigración a Escocia e Inglaterra non foi a de Alemaña; aló non ía a xente ás industrias senón á hostalería, que é no que sempre estivemos nós, pero tamén ao servizo doméstico ou á limpeza». Gañaban 4 libras e media cada un á semana, 520 pesetas entre os dous. Non era para botar foguetes, pero si mellor que o que deixaban atrás. «Aquí -confirma Rosa- as cousas estaban moi mal, non había nada que facer». Comezou así un longo camiño. Aquel Ford Cortina era un perfecto medio de transporte. Logo de cruzar no ferry a Francia, normalmente a través do porto de Southampton, case dous días de coche ata chegar a Galicia. Ver os fillos, estar coa familia. Ao rematar as vacacións, volta ás illas. «O meu home levábao un pouco mellor, pero a min nunca me acabou de gustar aquilo, nunca acababas de integrante».
O factor lingua era determinante, porque o emigrante normalmente non sabía nin palabra de inglés. «O idioma non che favorecía nada; lembro un crego en Escocia que tentaba falar con nós tirando de algo de francés e mesmo do latín, pero tivemos que comezar empregando o dicionario para todo e comunicarmos sinalando as cousas». Había, iso si, unha excepción: «As palabrotas si que as aprendías axiña».
A eiva da fala compensábase con algo que neste país sempre se deu ben: «Traballabamos aínda máis, arreo, por iso nos valoraban moito».
Así e todo, e malia algunha mala herba que nunca falta, o comportamento da xente cara eles era bo. «Coidado, que tiñan moita paciencia con nós. Aquí, co noso temperamento, vén alguén de fóra que non fale o noso idioma pedindo un posto de traballo e imaxina onde o mandamos. Alí, en xeral, tratábannos ben», di Rosa.
Co tempo acabaron levando os fillos canda eles. Pero uns anos despois decidiron volver, «aquel ambiente non nos gustaba para eles». Mercaron piso en Santiago no 73 e tentaron establecerse ata que José retornou, desta volta a Londres. Rosa seguiuno ao pouco. Non ficaron definitivamente en Vilagarcía ata 1993, trinta anos despois da súa primeira viaxe. Unha vida de idas e voltas que se detén nunha reflexión: «Teño netos de 25 anos que non atopan un emprego aquí, ¿como pode ser?, ¿é que estamos igual que hai 40 anos?».