A memoria voluble

Ó parecer, esta semana Xulio foi atendido da gripe que non dá sacado do lombo por un tal doutor Andrade, quen non o recoñeceu a pesar de que foron veciños e amigos de infancia. Nin se decatou das moitas indirectas que lle soltou para retornarlle a memoria; e por non recoñecer nin sequera tivo un aceno cando citou as rúas, as casas e os veciños a que Xulio fixo referencia constantemente.

A memoria ten a virtude de ser voluble cando pesa e imperecedoira cando agrada. Vémolo cada día nos xuízos políticos e sociais de que nos informan todos os mediodías nos noticiarios, porque así como hai persoas que lembran as cousas máis arcaicas da súa vida, outras, á media tarde xa esqueceron o que xantaron ó mediodía, cando o normal sería que o cerebro fose borrando do seu circuíto de pregues e circunvalacións os arquivos máis antigos para deixarlle sitio ós máis recentes, facendo certo iso no que nos escudamos tantas veces, «pasou hai tanto tempo que xa non me lembro».

Unha frase que, por certo, é a mellor desculpa para pasar páxina, aínda que a cousa estea presente con pelos e sinais. A memoria hai que reescribila periodicamente para que non se borre de todo, para iso se inventaron as reunións de amigos, a cervexa de media tarde e as inesperadas chamadas telefónicas. Algún neurólogo terá que explicarme por que onte non me lembraba dos encargos para traer da tenda, e sen embargo era quen de recitar de memoria unha canción dos anos setenta. Non me quero imaxinar o catastrófico que sería se o meu ordenador (moito máis sensato co meu cerebro) comezase a borrar os apuntes de hai vinte anos para darlle cabida ás fotos de amenceres da última semana.

Xulio achaca isto a que o cerebro non distingue entre o vello e o novo nin entre o importante e o inútil; pero outras veces non é culpa do cerebro, senón de nós mesmos, que o forzamos a esquecer o que non nos convén, nos avergoña ou non queremos lembrar. A ver quen se atreve a negar que non ten nada vergoñento no seu pasado. Ou cantas veces non nos encontramos con algún amigo a quen había anos que non viamos e temos que mordernos a lingua para non rememorar algo que mellor sería esquecelo para non ofender. Certamente, a memoria depende do que nos apeteza lembrar.

Ó final, cando Xulio xa saía da consulta, xirouse e contoulle ó seu doutor o conto de Andresiño, de quen se comezou a dicir que se ía a vivir cuns tíos de Vigo, que o adoptaban para sacarlle carga a seus pais, e ían tratalo coma un príncipe, pero o neno opúñase a deixar a casa paterna e prometía fuxir para volver, porque non renunciaba á súa aldea nin á súa xente nin os seus oito irmáns; e Xulio, ós seus seis ou sete anos animábao e ata o aconsellaba para que a fuxida da casa dos tíos fose un éxito. Pero o neno marchou e esqueceu axiña aqueles propósitos de rebeldía, e cando volvía polo pobo era de visita, sen tempo para xogar cos demais cativos. Cos anos, o doutor Andrade xa non volvía polos lugares da súa infancia porque non tiña amigos nin lembranzas, nada polo que volver nin nada que o motivase para facelo. Co tempo borráraselle da memoria e agora non sabía de que lle falaba Xulio.