Roi Vidal: «Meu pai era un pallaso incómodo»

«Pensaba que un Día das Letras Galegas dedicado a Roberto Vidal Bolaño era de xustiza; pero non cría que sería xa, este ano. Pilloume desprevido». Roi Vidal Ponte (Santiago, 1982), músico, dramaturgo e poeta, púxose a traballar de urxencia nunha biografía que non chegará a tempo para o día 17. Por iso ten valor dobre que así, fóra de hora, conte como se reencontrou outra vez con un tipo grande en sentido literal e en sentido figurado: seu pai.

-Seguro que, escribindo a biografía, atopou cousas de seu pai que nin imaxinaba...

-Descubrín moitas cousas que non sabía eu, pero que tampouco sabía ninguén. Tiven a fortuna de entrevistar á miña avoa, a súa nai, e toda esa información que non sae nos libros é moi valiosa. A min interesábame, como biógrafo e como fillo, toda esa vida persoal anterior a min.

-¿Como era o Roberto neno?

-Chamoume a atención o cedo que comezou a interesarse pola literatura e a arte en xeral. Quería saber como unha persoa nacida no barrio compostelán de Vista Alegre, de familia máis ben pobre, chegara a ser un intelectual, de onde lle nacera o interese. Conseguín algunhas pistas.

-Algunha boa influencia...

-O primeiro que lle interesou, xa desde neno, foi o cine. Tanto que decidiu que quería estudar na Escola Oficial de Cine de Madrid. O que pasa é que, para ir a Madrid, comezou a traballar moi cedo e seguiu estudando polo nocturno. E alí coincidiu coa persoa que el consideraba o seu mestre: Xavier Carro, profesor do instituto masculino de Santiago, o autor de As calexas do Zigurat. Meu pai era adolescente e Carro recomendáballe certas lecturas, animábao a escribir.

-Vostede seguiu os seus pasos como podía non telo feito...

-Desde moi pequeno eu era un bicho raro. Cando os meus compañeiros de colexio se decataban de que os meus pais facían teatro quedaban abraiados. Eu levábao, incluso, con certa vergonza. Pero era o traballo dos meus pais, algo normal. ¡Tiña a casa chea de máscaras! Roberto animábame a escribir de neno, escribía contos comigo... Foi todo moi natural. Convertinme nun discípulo de xeito moi artesán.

-E vén a morte e un queda coxo, manco e orfo...

-Eu tiña vinte anos. Quedei sen unha parte. O recoñecemento do Día das Letras está servindo para o que ten que servir esta data: para difundir a obra e a traxectoria de alguén que o merece. Roberto Vidal Bolaño non era suficientemente coñecido porque era dramaturgo. De ser novelista, sería un best seller co apoio da crítica máis erudita. Os seus espectáculos tiñan máis espectadores que lectores tiña o escritor galego máis vendido. Era un home que conectaba moi ben coas persoas.

-E que tamén soubo enfrontarse ao poder...

-Enfrontouse, pero non dunha maneira demagóxica, sempre desde a autocrítica. A primeira vez que puxo o nariz de pallaso, en Caprice des dieux, foi para contar cousas que lle acababan de suceder, non só o veto da consellería, senón tamén o que el sentira como falta de apoio da propia profesión. En Rastros falaba do fracaso da súa xeración, cómplice un pouco das presións do poder. En Laudamuco, a crítica, máis que no tirano, está no servo.

-Pregunteille á miña filla de cinco anos a quen se lle dedicaba o Día das Letras e respondeu, toda chea de razón e tocándose o nariz: «¡A un pallaso!»

-Aos nenos sempre lles explico que non era un pallaso no sentido tradicional do termo, senón un bufón, un pallaso incómodo, crítico.

nacho.miras@lavoz.es