Alba Guzmán: «Na escola, en lugar de baixar ao recreo ía a biblioteca para rescatar un libro»

Marta Vázquez Fernández
marta vázquez OURENSE / LA VOZ

OURENSE CIUDAD

Oscar Vázquez

La ganadora del certamen Xuventude Crea de novela corta ve crucial la crítica social en su obra: «O novos vivimos nunha burbulla»

17 ene 2022 . Actualizado a las 16:16 h.

A pocas horas de un examen de matemáticas, Alba Guzmán Falcón (Ourense, 2003) hace un descanso de sus estudios para esta entrevista. La ilustre ganadora del certamen Xuventude Crea en la modalidad de novela corta lleva meses residiendo en Vigo, donde estudia una carrera que poco tiene que ver con las letras, pero que le apasiona. En realidad, al hablar con ella se presume que todo lo que hace le gusta y que, además, siente interés por lo que pasa a su alrededor.

«Dende nena sempre tiven certa facilidade para ler, algo ao que tamén me animaron moitos os meus pais, que sempre foron unha inspiración; iso xuntouse con que en sexto de Primaria tiven un profesor que se chamaba Anxo que levaba a biblioteca do cole», recuerda Alba sobre sus primeras incursiones en la literatura. «Moitos días en lugar de baixar ao recreo, pasaba por alí a ver que libro rescataba o profe das estanterías ás que eu non chegaba. Así foi como fun collendo o ánimo por ler», rememora. Luego, ya en el instituto Blanco Amor, empezó a despegar su vocación por escribir, con apenas 14 años. «As profesoras de galego animábannos, xa non tanto a participar en concursos como a escribir, aínda que fora como unha tarefa de clase, e logo, ás veces, enviábanse cousas aos certames», cuenta. Así fue como empezó a presentar sus primeros cuentos y microrrelatos a distintos concursos. «E tamén comecei a gañar, o cal anima moito porque estanche a decir que o fas ben», admite la joven, que también recibía elogios de su entorno: «A moita xente ao meu redor gustaballe o que facía ou pensaban que tiña moita imaxinación para certas cousas». Sin haber cumplido aún los 19 años, puede presumir de haber ganado ya 22 certámenes literarios, con historias que casi siempre tienen un contenido personal. «Sempre tiven tendencia a escribir facendo crítica social, pero nos primeiros anos os textos eran máis sobre historias que eu sabía dos meus avós e do mei pai; de pequena vivia nunha aldea de Vilamarín e os maiores falábanme da Guerra Civil, da fame que pasaron, das cousas que facía a xente e o que pasaba no pueblo», explica la joven, que admite sentirse a veces como una persona mayor. «Teño moitísima conciencia do conflito bélico e por iso os meus relatos ían rescatando persoaxes da aldea que ao mellor xa morreran antes de que eu nacera, pero que os meus avós coñecían de sobra e que eu metía nas miñas historias».

A medida que fue creciendo, empezó a incluir en sus escritos crítica social. «Quería que tiveran uhna mensaxe sobre o feminismo, sobre a inmigración, sobre os dereitos humanos ou calquera cousa que eu pensara que merecía ser escoitada», asegura.

Y es que reconoce que en ella siempre habitó una «vena activista», que ahora considera fundamental, sobre todo entre su generación. «A xente nova estamos un pouco nunha burbulla na que non temos moita conciencia de algunhas cousas; temos a gran sorte de ter moitos recursos a man, pero precisamente por iso estamos tremendamente acomodados», advierte, asegurando que, por ese motivo «paréceme importante chegar á xente da miña idade e que poidan reflexionar sobre temas que no seu día a día non se deteñen a analizar».

Haber ganado el certamen Xuventude Crea supone para ella no solo el reconocimiento a la que es su primera novela, Xoaniña de Deus, sino también el premio al sacrificio que hizo el pasado verano, tras contraer el covid y verse obligada a confinarse. «O meu pai púñase na porta da miña habitación e dicíame ‘mira qué bo momento para que corrixas Xoaniña, que podes mandala ao concurso'. Eu sentíame mal e non quería facer nada, pero ao final fíxeno, presenteime e gañei. Daqueles días malos saiu algo bo», admite.

En las estanterías de Alba no faltan nunca ejemplares de novela de género criminalístico, de policías y detectives. «Os meus escritores favoritos son Edgar Alan Poe, Agatha Christie ou Arthur Conan Doyle; sempre estou cun libro dese estilo nas mans e xa fixen algún experimento sobre ese xénero nos meus relatos», asegura.

«Aínda que sempre me gustou escribir, tamén me interesa a ciencia»

Desde el pasado septiembre, Alba Guzmán reside en Vigo, donde estudia Ingeniería Mecánica, una carrera que poco tiene que ver con las letras, pero eso a ella no le parece contradictorio. «É certo que non é unha carreira de letras pero é que aínda que a min sempre me gustou escribir, tamén me interesaron as ciencias», explica, mientras admite que «non creo moito nesa separación de ciencias e letras; penso que uhna persoa canto mellor esté formada en todo, mellor».

Así que ahora trata de organizarse sin dejar nada de lado. «Estou a compaxinar todo como podo; teño a parede chea de apuntes de Matemáticas e os libros que estou lendo nunha estantería, e vou tirando con iso», cuenta sobre sus rutinas. «Agora estou nerviosa polos exames pero ás veces entrame a inspiración e póñome a escribir, porque son así». Sobre el futuro, lo tiene claro: «Aínda que traballe en algo relacionado coa carreira, vou seguir escribindo, iso seguro»».

SU TRAYECTORIA

Quién es. Nació en el mes de mayo del año 2003 en Ourense. Estudió en el colegio público de A Ponte, llamado entonces Aneja y después pasó al IES Blanco Amor, donde cursó secundaria y Bachillerato . Al terminar la selectividad se matriculó en el grado de Ingeniería Mecánica que imparte la Universidade de Vigo. Actualmente está en el primer curso de esa carrera y reside en la ciudad olívica.

Su pasión. Desde muy pequeña le ha gustado la escritura. A sus 18 años ha ganado veintidós premios.