Recordade sempre!: Cando imos á cidade, aínda que moitos non o noten, sempre hai algunhas miradas que nos recoñecen como anacos dunha aldea no medio do rebumbio dunha rúa capitalina. É o que somos, compañeiros! E mesmo é posible que outras persoas descubran a nosa orixe mediante o sentido do olfacto: a nosa pel arrecende a piñeiros, a toxos, a xestas, a herba luísa, tomiño... e tamén ao fume que desprende a leña cando ardía na lareira onde nos sentabamos nas noites de inverno. Mais non temades, non é ningunha vergoña ter nacido na aldea.
Por aquel tempo había eidos, vacas, solpores sobre campos de herba seca, aló onde soñei moitas veces na nosa mocidade construír unha casiña para nós e os nosos fillos, miña rula, aló onde os cantos dos paxaros anunciaban o cambio da noite para a mañá e desta para o solpor. Naqueles intres, os murmurios da enramada das árbores levábannos ata o fondo do silencio da media noite, que avanzaba lene e pausadamente.
Mentres camiñas de volta para a vila, arde lentamente a tarde. Pasas entre milleirais. A paciencia do millo comeza a dar o seu froito: os francos do noso vello amor. Entón espertaches do teu soño cando escoitaches o ouveo lastimoso dun can na horta dunha casa labrega, que daba á pista de terra, territorio de aves miúdas. Cando circulas por diante dun muro de pedra coroado de silvas, decátaste de que as moras empezan a madurar. Paras e comes unhas cantas. O seu sabor esperta do seu sono o gato das lembranzas. Rememoras aqueles afastados días cando faciamos os tutos de cana e iamos polos camiños. Enchiámolos de moras e logo cunha variña delgada e curta esmagabámolas.
Despois bebiamos o zume coma se fósemos homes tomando viño na taberna. Lembrades? Nós coñeciamos aquel acedo sabor das tabernas porque as nosas nais enviábannos a elas nas escuras tardes de inverno para dicirlles aos nosos pais que a cea xa estaba preparada. E nós aproveitabamos o tempo que tardaba en terminar a partida da brisca para xogar ás agochadas entre as sombras da corredoira antes de que os homes saísen daquel tugurio cheo do fume dos cigarros.
E namentres vas camiñando, transida de espiritualidade, a tarde vai caendo sobre as aldeas, que quedan ás túas costas, pero tamén sobre as dúas eguas amigas que continúan pacendo sen inmutarse nos prados. Antes de alcanzar as portas da vila, nun piñeiral escoitaches o berro dunha curuxa: mirada binocular, ollos planos e fixos que anuncian que queda aberta ata o amencer a tempada de caza para moitas criaturas nocturnas. E xusto nese intre vén dende lonxe o son do río e con el tamén o arrecendo do esquecemento mesturado co das plantas de menta que medran aos costados da corrente.
Esmorecía de todo a luz do día cando entraches na vila. Cruzaches unha rúa e pasaches por diante dunha parella de idade similar á túa. A muller ía de ganchete co home. E miráchelos porque pareceuche que recoñecías o perfume que ela desprendía. Era parecido ao arrecendo da auga de san Xoán. A túa memoria correu detrás dun vello recordo. Era aquela fermosa moza aldeá que non sabía que o era, unha das poucas que se bañaba núa nas augas do río. Pensaches que aínda agora de maior seguía envolta naquela aura de muller sedutora pero coa mala fama de ser fatal (tivera seis mozos e todos morreran). Pero lembraches sobre todo aquela noite de entroido cando apareceu no baile de Armental cun vestido vermello satinado. Naquel intre, os teus ollos só viron no medio da sala unha fogueira, unha fogueira na que, estou seguro, case todos nós quixeramos arder, aínda que iso nos levara directamente ao mesmo inferno, ou non, meus queridos langráns?