Eduardo Pérez, sacristán do mosteiro nos anos en que foi campo de concentración para máis de 1.500 homes, é homenaxeado polos veciños
15 may 2015 . Actualizado a las 09:47 h.«Isto non o merezo eu e ademais non é bo ser famoso». Eduardo Pérez Miguez non é amigo de recoñecementos públicos. Sen embargo, mañá vai recibir a homenaxe de todo o seu pobo. É o primeiro persoeiro ao que se lle adica o Día das Letras Galegas en vida. Compartirá protagonismo con Xosé Filgueira Valverde, o elexido pola Real Academia Galega. Eduardo tamén é historiador. Nas súas lembrazas atesoura parte da historia recente de Oia. Era o sancristán nos anos en que o mosteiro foi campo de concentración para máis de 1.500 homes presos republicanos durante a Guerra Civil. «Son os recordos máis duros da miña vida», confirmaba onte na compaña da súa dona, Laureana Álvarez.
A Asociación de Amigos do Mosteiro de Oia (Acamo), en colaboración coa comunidade de montes fan esta homenaxe. «A través de Eduardo podemos recuperar parte da memoria colectiva de Oia», sinala ou presidente de Acamo, Francisco Goberna. No acto preséntase Memoria de Oia, Conversas con Eduardo Pérez Miguez, no que se recolle a transcrición feita por Lucía Álvarez, dás grabacións efectuadas nos últimos dous anos e nas que Eduardo dá conta do vivido.
«O día que chegaron en camións, estabamos uns nenos alí e un pediume un limón, todos escapamos co medo», lembra. «Ese mesmo home recoñeceume despois, cando souben que era o cuñado do meu padriño, e todos os días lle levei ou almorzo», relata. «Os demais comían sempre o mesmo, a auga de cocer ás castañas. Eu levaba pan de millo nos bolsos para repartir entre os que daba. Eses homes durmían nas pedras frías e morrían de fame e difteria», explica.
Los sueños de los presos
No libro, Eduardo fala ademais da súa experiencia como emigrante na República Dominicana e en Suiza, a súa época de traballador na desaparecida fábrica viguesa de Reyman e a súa participación na fundación do PSOE local. Os deseños que o ilustran foron remitidos dende Cataluña grazas á xestión dos veciños de Oia residentes alá que lograron que a filla de Francesc Gramané, que estivo preso no mosteiro en 1939, os cedera para a súa publicación. Os debuxos reflicten as penosas condicións de vida dos presos e as mesas cheas de viandas, as cales eran os seus soños máis inmediatos. Eduardo foi testemuña directa. «Chamábanme o peque e chegáronme a mantear, sempre andaba con eles», conta. Explica que cando os deixaban saír, «comían nécoras crúas e algas». Moitos deles están enterrados en Oia e Camposancos. «Teño o orgullo de dicir que fun eu o encargado de desenterrar aquí a 25 do Prado e trasladalos ao cemiterio novo», sinala. Sempre que vai ao tanatorio da Guarda, vai onde están soterrados moitos outros. «Teño que ir alá e botar un Padre Nuestro, parece que é o que me consola», reconoce. Socialista acérrimo, «a idea non ma cambia ninguén». «Prefiro que gañe en Madrid o PP que en Oia», deixa caer.