«Dinme que teño a forma de falar da miña nai e a grafía do meu pai»

bibiana villaverde VIGO / LA VOZ

VIGO

XOAN CARLOS GIL

Ser filla de Méndez Ferrín e María Xosé Queizán imprime cultura e carácter, pero Cristal Méndez atopou o seu propio camiño como profesora de canto: «A voz é moi emocional»

28 mar 2022 . Actualizado a las 19:27 h.

En tempos de máscaras andan as cordas vocais algo resentidas. Confírmao Cristal Méndez (Vigo, 1964), profesora de canto e, por ende, experta no aparato fonador. Leva anos estudando unha ferramenta que a maioría emprega «de xeito inconsciente», a pesares de ser un dos sinais de identidade máis persoais de cada quen. «Se temos unha mala postura no corpo, dámonos conta antes, pero coa voz somos máis inconscientes, podemos empregala mal durante anos e non cambiala». Igual que cada persoa ten unha fisionomía facial que a distingue, tamén a voz é un sinal de identidade. «O timbre ten que ver co carácter ou personalidade e non se pode cambiar».

A voz é tan particular que reflicte o estado de ánimo e a personalidade. A voz de Cristal Méndez Queizán é harmoniosa e musical, froito de anos de traballo, pero tamén da herdanza familiar.

«A miña maneira de falar e as inflexións que teño son coma as da miña nai, cando era pequena nos confundían polo teléfono, aínda que a voz da miña nai é máis aguda. Sen embargo na grafía, na forma de escribir, son como meu pai. E fisicamente son moi ferrina, como a miña avoa paterna». Un compendio familiar que foi moldeando polo mundo adiante, perseguindo a súa paixón, a música. Viviu en Berlín, Barcelona e Roma, sendo o país latino o que máis pegada deixou nela. «Dos italianos aprendín moitísima música, teñen moito instinto musical, aprendín moito dos propios alumnos».

Cristal Méndez descubriu o amor polo canto aos vinte anos. Traballaba nun pequeno hotel en Londres, adonde viaxou para aprender inglés, cando escoitou cantar a unha compañeira. «Aí entendín o que era o soul, unha rapaza abrindo o seu corazón, regalándonos a súa tristura, a súa emoción e a súa alegría por sentir. Hoxe aínda me emociona. A partires de aí empecei a buscar músicas que expresen emocións». Un obxectivo que Méndez segue a perseguir nas súas clases de canto a través da cooperativa Maga de Voz, no Baixo Miño. «A voz é moi emocional, a información que entra polo oído chega ao cerebro de inmediato, antes que a información visual. Por iso se emprega a música para manipular os sentimentos no cine ou nos discursos». Si os ollos son o espello da alma, a voz o é dos sentimentos. «A voz ven do diafragma, que é moi caprichoso e se move por emocións, cando choramos ou rimos é moi difícil de controlar. Cando estamos tensos se nos fai un nó na gorxa, a voz bloquéase. E por iso quen ten desgustos moi grandes pode chegar a quedar mudo».

Ademáis das clases de canto para profesionais, en Maga de Voz imparten clases de cantoterapia. «Tamén nas clases de perfeccionamento vocal a xente se sente mellor, é terapéutico. O noso obxectivo é que nos sintamos mellor tamén cando aprendemos a cantar mellor».

«O galego é ternario»

A música é un elemento paralelo á humanidade, unha forma de expresión tan antiga que é imposible datala na historia, é a linguaxe máis universal, a única qué comprende un recen nacido. «A forma de falarlles aos nenos é musical, e algo biolóxico e facémolo todos». Explica a experta vocal que as cancións de berce están baseadas nese instinto rítmico da nosa especie. «A repetición da música reláxanos, o mecer dun lado a outro, ese ritmo ternario que arrola... Por certo, a lingua galega é ternaria».

A infancia de Cristal Méndez Queizán estivo influída pola ampla cultura musical que escoitou na súa casa. «Os meus pais foron uns pais normais dentro da casa, a diferenza foi toda esa ensinanza que tiven de nena. Unha biblioteca enorme, unhas conversas á hora de comer de gran nivel... Aínda que non todo é luz, tamén hai escuridade, porque meus pais separáronse cando tiña nove anos, e quizais se tiñan que ter separado antes. A miña familia influiume moito, como o fan todas as nais e os pais».

A pesares de non interesarlle o mundo da política, Cristal Méndez Queizán si mantén o compromiso pola lingua e o feminismo que mamou na infancia. Demóstrao día a día, na crianza do seu fillo. «Meu fillo críase en italiano e galego. Cando voltamos de Roma para Galicia tiña tres anos e non sabía falar castelán, agora é trilingüe. De momento fala o galego, a ver si continúa. Vai a unha escola rural, que considero un luxo público». A vida na capital italiana ten pouco que ver coa vida en A Guarda, onde ven de poñer en marcha o seu proxecto musical. «Roma é marabillosa para ir de vacacións, pero non para vivir, hai moitas distancias, moito tráfico...». Demasiado ruído para os oídos desta profesional que agora goza da musicalidade do entorno rural galego.

A súa canción preferida

«Think», de Aretha Franklin. «A miña formación é de jazz, tamén me gusta bailar funky. Son músicas que beben do gospel. Aretha Franklin cantou moito gospel, por iso era capaz de chegar a un grao de expresión nos concertos moi grande. Os músicos cando escoitamos música non facemos outra cousa, escoitamos».