Patrocinado porPatrocinado por

Luis Pérez Santos: «Tras escapar dos piratas sentei no barco e reflexionei sobre que quería da vida»

PESCA Y MARISQUEO

Luis Pérez Santos, traballador de Alcoa e capitán de pesca
Luis Pérez Santos, traballador de Alcoa e capitán de pesca XAIME F. RAMALLAL

Logo de faenar en Gran Sol e no Índico, este viveirense traballa en Alcoa, pero mantén a paixón por pescar de cando de neno buscaba cangrexos

13 ago 2022 . Actualizado a las 05:00 h.

Escapou dos piratas no Índico. Coñeceu a dureza do lexendario caladoiro de Gran Sol. Con 47 anos, traballa en terra firme, na planta de alúmina de Alcoa, pero ao viveirense Luis Pérez Santos aínda lle apaixona falar do mar.

—O mar atraeuno desde neno.

—Estiven sempre vinculado a el. Cando era pequeno acampaba con meus pais en cabanas ao pé das praias de Portocelo e Lago, en Xove, onde me criei cos meus avós. Mentres os demais pícaros xogaban á pelota, a min gustábame buscar cangrexos. Despois comecei na pesca submarina, traía polbos. E un día levoume faenar un veciño da aldea.

—Imaxino que, sendo da Mariña, tiña algún mariñeiro na familia.

—Meus tíos Manolo e José andiveron na mercante e pescando. Imaxino que me viría deles. Meu avó José comezou nas primeiras parellas ao arrastre que houbo en Ribadeo, nos anos 30. Chamábanlle «O Vilelo», como agora a min.

—En cambio, na casa non querían que se dedicase á pesca.

—Acabei a mestría en Electricidade e díxenlle a meu pai que quería estudar para ir ao mar. El insistiu en que non, en que fixese unha enxeñería. Pero no 1995 comecei no Instituto Politécnico de Atlántico Norte, na titulación de Litoral. Logo fixen Patrón de Altura e Capitán de Pesca.

—Como foi a súa primeira marea?

—Foi un 23 de xuño, a Gran Sol, no Nemesia Santos. Meus pais deixáronme no porto de Celeiro ás nove e media da noite co Simca 1200 que tiñan daquela. Entón navegabase de madrugada. Ás once saiamos do peirao enfilando para o Ecce Homo, para cumprir coa tradición e facer a ofrenda. Celebrábase o San Xoán en Covas. Xa na boca da ría, coa proa a Gran Sol, arrimeime á popa e vía brillar ao lonxe a lumeirada, os coches eléctricos... Tiña 20 anos. Pensei: «Onde me metín, vou ao revés da xente» (ri).

—Pero durante unha década faenou no Gran Sol e en Escocia.

—Así é, botei dos 20 aos 30 indo a Gran Sol, ao pincho. Logo dunha semana traballando nesa primeira marea non podía coa alma e tiña as mans destrozadas. Ao rematar construín unha casa e traballei na madeira, caseime e tivemos un fillo, Aarón. Coa crise da construción volvín ao mar.

—Entre 2012 e 2017 traballou no Índico, en atuneiros vascos. Que experiencias viviu?

—Aprendín moito. Traballaba nos atuneiros de Bermeo, que facían escala nas Seychelles, Kenia, Madagascar... Iso é como a Champions League. Eses barcos son como naves espaciais, levan a última tecnoloxía: analizan correntes, temperaturas da auga, o plancton... Eu estaba afeito a usar un rádar e unha sonda e pasei a traballar para Atunsa, no Doniene, con sete rádares, sondas e sónares.

—Tamén coñeceu os perigos de faenar naquela zona.

—Fomos perseguidos polos piratas. Aquelo abriume os ollos.

—Como foi aquela persecución?

—Alí hai presenza de militares, que fan voos de recoñecemento e advirten da presenza dos piratas. Nun deses informes díxosenos que días atrás avistaran un barco nodriza sospeitoso nun cadrante. Pero nós pescabamos enganando ao peixe, arreando obxectos que fan sombra para o peixe pequeno, así atraiamos o atún. Daquela tiñamos que chequear unha boia satelitaria nese mismo punto, para ter información sobre o recurso que había. Eu estaba de garda, e vía ao fondo unha luz, a unhas cinco millas. Avisei ao patrón e cuns prismáticos profesionais miramos. Viamos unha silueta humana na popa e esquifes. De súpeto viraron o rumbo e viñan cara nós. Aquelo era pouco máis ca un «cayuco», pero tiraban ao mar calmo os esquifes, que teñen motores potentes, e alcanzábante en nada. Seguimos o protocolo: manobra de evasión, tocar a alarma xeral, avisar á operación Atlanta e que o equipo de seguridade preparase as armas a bordo para lanzar lume amigo.

—Chegaron a alcanzalos?

—Tivemos moita sorte. Logo dunha hora e media de persecución, desistiron. Nós sabiamos, por indicacións que nos daban, que esa xente usa armas como lanzagranadas, fusiles de asalto... Para que deteñas o barco e así reclamar polo rescate.

—Que pensou despois?

—Como se soe dicir, vinlle o cú á curuxa. Para min foron cinco segundos. Non sabes en que vai acabar. Neses cinco segundos reflexionei. Sentei fronte ao mar de noite e sopesei o que quería da vida, o que gañaba e podía perder. E decidín quedar en terra.

—Como explicaría a vivencia da pesca en Gran Sol?

—Ao mar vas por devoción ou necesidade, porque é un oficio un pouco inexplicable. A min gustábame pescar. Pero o cheiro do barco en si, os camarotes, os corredores, o parque de pesca... É penetrante, méteseche dentro e non o esqueces na vida. Tamén hai que ter temperanza, non sei impulsivo. Pasas moitas frustracións e sacrificios, e se a cabeza comeza a traballar, podes facer calquera toleada. Cando viña un rapaz novo, sempre lle preguntabamos: «ves amoblado?» (ri). E diciamoslle que nunca pensase no que deixaba atrás, porque se non é imposible estar alí.

—Que diferenzas atopa entre faenar ao conxelado e traballar en Alcoa?

—Son cousas moi diferentes. Eu tardei uns meses en adaptarme ao ambiente. A maneira de ser da xente é distinta. A do mar é doutra pasta. Na fábrica estou moi ben, pero en alta mar hai un compañeirismo distinto. Traballando tanto tempo nun barco onde non ves nada máis que mar e ceo durante catro meses, imaxínese. Había rapaces que non comían nin ceaban, que botaban todo o día pechados no camarote, e ao chegar a terra non volvían.

—E agora atopouse coa incerteza en Alcoa. A planta de aluminio coas cubas paradas, a refinería de alúmina recortando produción.

—Está todo un pouco no aire. Confiamos no compromiso da empresa de retomar a produción e está claro que polos traballadores non vai ser.