Luisa Otero: «Nunca notei que me trataran distinto por ser muller, sempre me axudaron»

Morás, en el municipio lucense de Xove, es una localidad de tradición pesquera. Su pequeño y hermoso puerto albergó entre 1965 y 1976 una de las tres factorías balleneras que había entonces en Galicia. En aquellos años, inmersa desde el principio en esa cultura marítima, se crio Luisa Otero, patrona de la embarcación de bajura Neremar, que ha hecho de esta pasión su oficio.

«Este traballo é duro pero é o que escollín. Sempre me gustou», asegura Otero, de 50 años, que previamente se dedicó a la limpieza de playas y a la extinción de incendios, y también estuvo empleada como asistenta del hogar. «Prefería ir ao mar que estar en terra», sostiene.

Con todo, reencontrarse con el agua tuvo algo de accidental. En el 2007, su padre trabajaba como pescador de bajura en su propia embarcación, Rocío del Mar. «Ía só, nunha lancha pequeniña, e andando ao percebe tivo un accidente, rompeu unha perna. Daquela foi miña nai quen me dixo de quitar os títulos e ir con el», relata. En el 2014, jubilado su padre, decidió continuar el negocio en colaboración con su marido, antes marinero de altura. En verano capturan percebe y en invierno se dedican a la pesca con nasas.

¿Por qué engancha el mar? «Traballar ao aire libre é moi bonito. E tamén facelo para un, ser o que dirixe o traballo dun. Sentes unha certa liberdade», argumenta la patrona del Neremar. «Hai que saír a faenar porque senón non se gaña diñeiro, pero se hai risco a decisión é túa, e tamén decides o que vas pescar en cada momento», valora.

Lo más pesado del trabajo, apunta, «é non pescar. O oficio da nasa é duro, hai que levantar, se non pescas arrear de novo... Pero aínda que volvas cansa para a casa, estás tranquila, dormes mellor. Se non traes nada, andas seguido dándolle voltas á cousa: onde debo largar, onde non..», comenta.

 Una más en el puerto

Sus anteriores trabajos y la pesca tienen poco que ver, pero Otero apenas notó el cambio. Primero, porque aunque la presencia de la mujer en los puertos es minoritaria, «nunca notei que me trataran distinto por ser muller, sempre me axudaron no que puideron e recibín o mesmo trato que calquera outra persoa. Non podo dicir nada malo dos meus compañeiros», concreta.

También, porque desde el principio contaba con una soltura impensable para cualquier aprendiz. «Xa de rapaza ía ás luras eu soa nunha chalana», recuerda. Su naturalidad no sorprende, ya que creció en una familia vinculada por completo al mar.

«Meu pai, antes de comprar a lancha, foi mariñeiro de altura. Miña nai traballou na baleeira, partindo a carne, e despois foi redeira. Meu avó tamén estivo embarcado. Perdeu unha perna no arrastre, colleulla a máquina, naqueles tempos nos que había menos tecnoloxía e facilidades», enumera.

Una de sus hermanas estudió para capitana de marina mercante, aunque ejerce como profesora. La otra, sin embargo, «trémelle ao mar e non sabe nadar», sonríe.

La historia de amor de Luisa con el mar tiene, pese a todo, una pequeña vuelta de tuerca. Y es que Otero evita siempre que puede comer pescado o marisco.

«Sei que falo na miña contra, pero son sincera», admite. «Non é que non o probe, pero a verdade é que o peixe non me gusta, normalmente dóullelo a meus pais», confiesa.

«A xente quéixase dos prezos, pero non pensan no esforzo que custa coller o peixe»

La tradición pesquera familiar acabará probablemente con Luisa y su marido. Su hija, Nerea, que da nombre a la embarcación de sus padres, no ha querido seguir ese camino y completó los estudios de Educación Social y Turismo. «Non lle gusta o mar e preferiría que non fose, aínda que se lle gustase como me gusta a min sería outra cousa», matiza Otero.

Pese a todo, a la patrona del Neremar le da pena el hecho de que la sociedad «deulle un pouco ás costas ao mar. A xente vai á pescadería e quéixase dos prezos, pero non pensa no que nos pagan polo peixe e no esforzo que custa collelo. Ademais, os recibos e os impostos veñen igual. Iso moitas veces obrígate a ir cando igual non se debera», recuerda.

«Eu entendo que o percebe é caro, pero ten o seu risco, hai que ir a el. Non se dá onde o mar está calmo. Onde máis bate a marea é onde mellores exemplares hai, e a nosa costa non é doada», prosigue.

 El riesgo diario

El mar es a veces una incógnita incluso para los expertos, e Isabel confirma ese riesgo con un ejemplo personal.

«Sempre se di que despois de dous golpes vén un terceiro. Pero días atrás non veu, e dixen: ‘Xa pasaron'. Se non me agarro a unha pedra, lévame. O mar é traizoeiro, por moito que saibas hai que terlle respecto», recalca.

Así, Luisa Otero reclama a la Xunta que sea más flexible con la aplicación de la normativa. «Ao facer lancha nova déronnos permex para o percebe, pero non nos permiten ter planadora para saltar. Agora bótome directamente ao mar a nado desde a lancha grande. Iso é un risco grande», lamenta.

---

---

---