La recolección de la castaña tempranera hace prever una buena cosecha en Ferrolterra

Octubre es el mes principal para recoger la castaña en la comarca, pero algunas variedades ya se han adelantado y la recolección inicial hace prever una cosecha abundante y sana, a diferencia de lo que sucedió el año pasado. Esta vez, el tiempo seco y el sol han favorecido el desarrollo de este fruto, que se está librando de las enfermedades que mermaron la producción de 2021. «Da avispiña do castiñeiro [Dryocosmus kuriphilus] na comarca houbo moi pouco, non sei se polas condicións meteorolóxicas ou pola solta de Torymus sinensis [o parasitoide deste insecto] que andaron facendo e que ao mellor empeza a ter efecto», apunta Ramiro José Martínez Picos, productor de castañas de A Capela y responsable del vivero O Pomariño. Añade que tampoco se ha detectado presencia de Antracnosis, o mancha foliar, que suele atacar con virulencia en años húmedos.

«A produción, en principio, é boa, polo menos coa castaña de cedo, e esperemos que a de tarde tamén. Quizá é algo máis pequena ca outros anos, e como se criou con seca, algo máis doce, aínda sendo de cedo, cando saen as variedades híbridas, que son menos doces que as tradicionais», abunda Martínez Picos. Jabalíes, corzos y ciervos compiten con los recolectores de castañas. «O xabaril sempre vai ás mellores, pero á árbore é difícil que lle afecte; o que fai máis estragos na comarca é o cervo», alerta.

Los protectores que resultan efectivos frente al corvo no sirven para combatir al ciervo, debido a su mayor envergadura. «Dana a árbore, revíraa e acaba morrendo. O ano pasado estragáronme máis da metade dunha pequena plantación que fixen», explica. Constata, por otro lado, el déficit de castaña de la calidad requerida por la industria de la transformación, muy potente en Galicia y que demanda variedades que pelen bien: «É o fundamental, máis que o calibre». «Non se apaña toda a castaña que hai, moita queda nos soutos, no interior hai moitos abandonados... non hai un comercio regular de castaña», agrega.

En su vivero, en A Capela, vende ocho variedades recogidas en la comarca, «pero hai máis, outra cousa é dar con elas, estanse perdendo». En su caso, con una plantación de una hectárea, vende en el entorno local, en pequeñas tiendas. «Hai produción, pero que se comercialice non hai moita é para autoconsumo, tendas, algunha feira, hai almacéns que compran... pero aquí non está profesionalizado coma noutras zonas de Ourense ou Lugo, aínda que podía estalo», señala. El eucalipto se ha impuesto como monocultivo, aunque Martínez Picos, pionero en la producción de castaña del país en la comarca de Eume, defiende que a partir de los 15 años, cuando el castaño alcanza la plena producción, «é máis rendíbel que o eucalipto».

El castañar del pontés Ignacio Bellas, de una hectárea y media en el municipio de San Sadurniño, es demasiado joven. «Ten catro ou cinco anos, para vender aínda non me dá, pero algunha castaña xa recollín. Con cento e pico castiñeiros ten que ser venda directa, para a industria non dá, e ao mellor algo para transformar no centro [A Fusquenlla] de Moeche. Probarei a facer marrón glasé ou crema de castañas, a ver como vai», comenta. «Antes dicían que a casa que tiña un castiñeiro para cada día do ano era unha casa rica», apunta Martínez Picos. Para plantar 365 castaños se requieren unas cuatro hectáreas. Bellas viajará dentro de unos días a una zona de Portugal próxima a Verín: «Alí hai concellos pequenos onde o 80 % da poboación vive do castiñeiro, coa recolección mecanizada... alí pódese falar de monocultivo».

Para el responsable del vivero Pomariño «o principal valor do souto é o ecolóxico, máis difícil de cuantificar que o económico, que tamén o ten pero non é o único». «Do souto come todo o mundo —sentencia—, a xente, os animais, refúxianse moitas aves... e ten un valor estético e paisaxístico moi importante».

---

---

---