
Vendedoras al pie de la carretera N-550 culpan de la mala campaña a la lluvia, al granizo y al viento que «rachou con todo»
02 feb 2025 . Actualizado a las 05:00 h.Los laterales de la N-550 en el entorno de Ordes son un constante reclamo de venta de grelos. Pero hasta allí escasean en este año aciago para una verdura imprescindible en todo cocido que se precie. Lo dice rotunda Lourdes Méndez en Guindiboo: «Que se hai grelos? Non hai, que ha de haber. Chovendo tanto as leiras están empapadas en auga, e a xeada tamén lle afectou porque non o deixou medrar. Está moito a carón do chan, pequeniño, e agora vai vindo algo pero haille que quitar moito do vello e queimado. Non está nada vizoso, e o grelo de cedo xa se vai acabando».
La reducida oferta eleva el precio: «Eu subino un pouco, teño a manda a 4 euros; se ten un día e pico podo baixalo a 3. Hai xente que se queixa porque o ve moi caro, pero como lles digo, eu escólloo moi ben, o que levan de aquí vai todo para a pota. Protestan e quéreno máis barato, e eu tamén faría o mesmo, porque non comes o grelo solo», y todo su acompañamiento de carnes también notó la inflación.
Lourdes cultiva los grelos en una finca de cuatro ferrados, y aprovecha la proximidad de su casa a la N-550 para dar salida a una producción que este año es raquítica: «Non é polos cartos, é por coidar a leira, que non se encha de maleza, e se algo lle quitas, ben quitado sexa». Lo mismo hace con otro terreno en el que produce habas y calabazas, estas últimas «porque me encantan. Téñoas das de adorno e outras para comer de máis de dez quilos». Ahí sí fue mejor la temporada: «Collín un remolque de tractor delas».

No muy lejos de la casa de Lourdes, en Santa Cruz de Montaos, llega cada tarde Carmen Cores con su carretilla. Aún con materia prima, pese a unos meses difíciles: «Con este tempo que veu, con tanta sarabia, que quedou gorda como cando nevaba nalgúns anos, e tanto temporal, rompeu todo e non queda nada. Vas á leira e é unha pena. Este ano foi un caos, con moi mal tempo para esta verdura». Ante un panorama tan negro, ¿qué es lo que despacha al pie de la carretera nacional?: «Algunhas presiñas vanse xuntando, pero malamente. Eu vendo a manda a 3 euros, a máis deso nunca os vendí, pero moitos relean». Ella también planta sobre cuatro ferrados, y de cara a lo que resta de temporada tampoco tiene claro que la situación mejore: «Non teño esperanza porque os grelos están moi machacados, está todo rachado». Lamenta que no funcione en la zona una cooperativa: «Podía ir mellor, aínda que se vendesen unha miga máis baratos. Pero levábabalos alí e sabías que os tiñas vendidos, non como vindo para a carretera». Eso sí, señala que sería necesaria una labor intensa: «A verdura dá moito traballo e hai que andar coas mans sempre no mollado e cando vai frío. Esto a min dóuseme por facer cando era nova e collín esta cousa de vendelos así. Pero ao que eu me acabe, xa se acabou», afirma dando por hecho que en su familia no habrá continuidad para seguir manteniendo a Ordes como una referencia del grelo de calidad con solo parar el coche.
El frío, la lluvia y el viento pudieron este año con el grelo, pero no con las greleiras de Ordes, que desafían al mal tiempo para atender sus puestos junto a la carretera. Carmen es un claro ejemplo de ese trabajo constante, y lo toma como algo natural: «Tamén os obreiros van traballar con chuvia, e se non van, non quitan nada. Se non saes da casa, alí non che van levar un peso», señala.
«Da verdura de cedo para o Entroido non vou ter, a ver como vén a de tarde»
La situación no es buena, y Lourdes no prevé que mejore: «Eu dos grelos de cedo para o Entroido, que cadra en marzo, non vou ter. O grelo de tarde se viñera bo tempo poderiámolo ter a últimos de marzo e dura case ata maio. Pero tampouco naceu, porque con tanta auga a leira está no aire. Nada que lle toques xa rompe». ¿Y el cocido?: «Eu o grelo que teño está boísimo, pero é moi finiño, faría falta moito para os cocidos e non se dá apañado».
¿Es mucha la diferencia de prepararlo con nabiza?: «Home ... a nabiza tamén vai ben, pero agora é tempo dos cocidos con grelos, que eu moitas veces na televisión vexo que fan cocido pero que grelo non é o que lle botan», dice Lourdes. ¿Y con repollo? «O que o teña, porque con moito grelo non hai que contar, que non o hai», responde Carmen.
Y eso pese a que explica el secreto de la calidad de sus grelos: «Eu nunca cambio a semente, gárdoa dun ano para outro. Pero este ano nin que o grelo sexa de boa clase nin que sexa ruín: non é ano de grelos».
Tanto una como otra venden también nabizas, a 3 euros. Pero para los fanáticos del lacón con grelos y para quienes piensen que el cocido sin grelos lo es menos, la opción de Ordes apura sus últimas oportunidades. O esa verdura fresca o la opción del congelado. A Carmen no le parece un sacrilegio y en su casa los tienen, pero confiesa: «A min como ao dereito da leira non me gustan. Cómense ben, pero non me gustan tanto».