Explicarán en el congreso estatal cómo vencen la varroa, un ácaro que amenaza las colmenas, con métodos tradicionales
29 ago 2018 . Actualizado a las 05:00 h.Los grandes apicultores profesionales de España ven amenazada la rentabilidad de sus colmenares por la enfermedad provocada por la varroa. Este ácaro lo combaten con zoosanitarios, pero de tanto abusar de esos productos la plaga generó resistencias y resulta cada vez más difícil controlarla. En el noveno congreso estatal de apicultura, del 26 al 28 de octubre en Tenerife, se expondrá una experiencia de bioapicultores gallegos que se enfrentan al problema con éxito y mejoran la salud de las abejas.
«Non ten sentido promover acaricidas máis potentes que os actuais, pois tamén acabarían pasando factura á saúde das abellas e deixando residuos no mel, que chegan ao consumidor. Pensamos que é máis efectivo volver a unha apicultura moito máis natural, que non é menos rendíbel. Pode ser que o primeiro ano o apicultor se resinta algo economicamente, pero despois verá como compensa e facilita un traballo mellor, con menos gasto en insumos e máis saúde para as abellas», dice Xosé Manuel Durán, presidente de Mena (Manexo ecolóxico natural).
Esta asociación consiguió autorización de la Consellería de Medio Rural para un programa de investigación basado en la bioapicultura. «O primeiro ano foi xa moi interesante. Estamos no segundo ano e as previsións son mellores, en xaneiro valoraremos os resultados. A vantaxe é que a normativa apícola obriga a tratar a varroa cun acaricida todos os anos, excepto a quen participe nun programa coma este noso, que introduce pequenos cambios no manexo, máis adaptados ao beneficio das abellas e non tanto á comodidade do apicultor», sostiene.
La bioapicultura, explica Durán, deja atrás algunos cambios que introdujo la que denomina «a industrialización máis agresiva» de las últimas décadas. Recupera prácticas, habituales en la apicultura tradicional del país. Uno de los cambios principales es «evitar o uso da cera estampada, pola contaminación que provoca, e que fai que a cera española se coñeza no mundo polo seu elevado contido en pesticidas. O que facemos é favorecer que as abellas fagan a súa propia cera. Hai xente que pensa que iso é volver atrás. E eu respondo que para as abellas é moi custoso facer un quilo de cera, pois para iso consomen por volta de 8 a 9 quilos de mel, é un esforzo enerxético impresionante; por iso, se non fose vital para elas, non o farían. Hai que ter en conta que a propia cera delas é un órgano para o enxame, para non a substituír». Otra característica de su trabajo es disponer los cuadros de la colmena paralelos a la entrada, para que la temperatura en el núcleo vital del enjambre sea más caliente, lo que es positivo para la actividad de las abejas.
Además «evitamos a alimentación artificial con conservantes, que inflúe negativamente na saúde das abellas. En definitiva, reducimos gastos, ao non comprar cera estampada nin pesticidas; e tamén se precisa menos man de obra, ao reducirmos o número de intervencións no interior da colmea, para non alterar a homeóstase [autorregulación] do enxame».
De momento hay 29 bioapicultores asociados en Mena. Son de Santiago, A Estrada, Monterroso, A Cañiza, Palas de Rei, Lalín, Ourense o Pontevedra. Su objetivo, insiste Durán, es conseguir una manera más natural de entenderse con las abejas. En septiembre, en la Eira da Xoana (en Ramil-Agolada) celebran un curso para formar a más personas que tengan interés en sumarse a su proyecto.