«O vacún será o que menos problemas teña para atender as esixencias ambientais da PAC»

Que sería do sector lácteo galego sen as axudas da Política Agraria Común (PAC) da Unión Europea? Pois en Unións Agrarias teñen moi claro que os gandeiros teríanse atopado con moitas máis dificultades. O seu responsable de gandaría, Javier Iglesias, explica que estas subvencións axudaron a modernizar completamente as granxas nun momento no que era preciso. Recoñece que quedan cousas por facer, «porque se investiu moito diñeiro en modernizar as granxas, pero abandonouse a comercialización do produto. Fíxose pouco esforzo nunha necesaria estrutura industrial para vender o noso produto», afirma. Pero tamén considera que o sector do vacún de leite ten moito camiño avanzado para cumprir coas esixencias medioambientais e de benestar que, segundo todo apunta, van ser incluídas na próxima PAC.

—Como axudou a PAC ao sector lácteo galego?

—Non cabe ningunha dúbida de que a PAC tivo un papel fundamental no sector lácteo galego. É certo que este se incorporou máis tarde ás axudas directas, que non chegaron ata a reforma do ano 2005, pero tiveron unha importancia capital, pois axudaron de forma rotunda á modernización das explotacións. Non me atrevo a dicir de canto foi a inversión pública, pero é certo que as explotacións gandeiras da década de 1990 e as actuais non teñen nada que ver. Era un sector moi atomizado, cunhas estruturas de produción moi antigas, e unha boa parte da modernización das explotacións foi grazas á PAC. As explotacións de Galicia son moi competitivas, e a PAC axudou a facer inversións nas granxas nun momento no que era obrigatorio modernizar certas estruturas, como os sistemas de muxidura, a maquinaria... O financiamento dunha parte importante desas melloras nas explotacións chegou da man da PAC.

—Segue a ser necesaria a PAC para o sector lácteo galego?

—É máis necesaria ca nunca. É certo que no pasado entramos tarde en Europa, e cunhas estruturas antigas, pero esa parte xa está corrixida. Agora cada vez hai máis esixencias medioambientais, e imos competir nun mercado global no que esas esixencias non existen. Atender esas esixencias vai ter un custo que vai ten que cubrir alguén, ou a PAC ou o consumidor. Se o consumidor ten un produto da China a un prezo moi inferior vai acabar mercándoo, polo que cremos que ese tipo de esixencias medioambientais e de benestar animal que suporán un custo importante deben corrixirse a través da PAC.

—Vai supoñer un problema para as granxas galegas atender esas esixencias?

—O sector do vacún, con excepción do de cebo, pode ser un dos eidos que menos problemas teña para atender esas esixencias, porque a maioría das granxas dedican unha parte importante da superficie á alimentación dos animais, que está baseada en produtos que cultivan nas súas explotacións. O problema máis grave vai ser a dificultade de conseguir superficie agraria para xestionar os xurros, aos que non quero chamar residuos, porque poden converterse nun fertilizante natural moi valorado. É certo que dentro de Galicia hai zonas con máis problemas, pero cremos que a PAC debe incluír mecanismos que axuden á xestión deses xurros.

—Estase a esixir demasiado sen que se articulen medidas para axudar ás granxas a cumprir con eses requirimentos?

—O sector lácteo non vai ter tanto problema. Haberá máis nas explotacións de cebo ou de porcino. É certo que nos últimos anos avanzouse moito nas esixencias, mais non se buscaron mecanismos que axudasen a paliar este problema. Nós somos moi partidarios de que esas esixencias vaian acompañadas de certos mecanismos. Agora a consellería está a falar de facer unha serie de plantas de xestión, e é certo que no pasado se promoveron determinadas plantas de tratamento de xurros, mais co cambio de modelo quedaron abandonadas. Cremos que é evidente que temos que ter esixencias de coidado do medio ambiente, pero é preciso desenvolver estruturas para que esa actividade poida seguir desenvolvéndose.

—Como vai a ser e que vai implicar a nova PAC para as explotacións galegas?

—É unha certa incógnita. Nin sequera se aprobaron os presupostos e as noticias que estamos recibindo sobre as partidas económicas non son moi boas. Hai unha caída das contas coas que se van apoiar a agricultura e a gandaría. A Unión Europea quere establecer novos retos, pero co mesmo presuposto, e iso vai implicar un recorte nos fondos da política agraria. Por agora é todo unha incógnita, porque coñecemos algún borrador pero non hai nada acordado. Galicia é unha comunidade autónoma con explotacións familiares e de pequena dimensión, que ademais contribúen a manter o medio rural e non teñen moitos problemas de medio ambiente. Estamos mellor situados ca outros territorios. Dende Unións Agrarias sempre defendemos que a PAC tiña que estar máis repartida. En España hai grandes perceptores de fondos da PAC que contribúen pouco a cultivar alimentos. Agora estase falando de establecer teitos ás axudas que pode percibir unha mesma explotación, ou de definir os agricultores xenuínos, o que nos dá certa esperanza. Pero hai outras incógnitas, como que se queren reforzar as condicionalidades que se aplican para recibir as axudas. E non sabemos moi ben en que consisten, aínda que entendemos que van ir polo camiño do medio ambiente e do benestar animal. Preocúpanos que non teñamos os mecanismos para facer fronte a eses requirimentos. Por exemplo, non podes dicir dun día para outro que os xurros só se poden esparexer mediante un exector, como pasou hai pouco, porque nin as empresas darían abasto a fabricar toda esta maquinaria para atender a demanda.

—Como sería a PAC ideal para vostedes?

—O primeiro que lle reprochamos á PAC é que entre os seus principais obxectivos está o coidado do medio ambiente. Coincidimos niso, pero non estamos de acordo con como debe ser ese coidado. A PAC pretende que o coidado siga en mans dos propietarios das terras, sen ter en conta o que se cultiva ou quen é o produtor, e cremos que o obxectivo da PAC debe ser tamén o de producir alimentos de calidade: ten que estar máis dirixida a produtores que a propietarios de terras.

—Son necesarias as axudas directas ou as que financian inversións?

—Cremos que debe haber axudas nas dúas liñas. Os produtores teñen que competir con produtos de zonas onde hai unhas esixencias moi inferiores ás nosas en medio ambiente ou benestar animal, e iso debe afrontalo a PAC.

—Están as granxas galegas preparadas para afrontar a próxima PAC?

—Galicia ten unha débeda pendente, que é a grande dificultade que ten para acceder á terra. A terra vai ser un importante capital para contribuír á mellora dos custos das explotacións. Temos máis de tres millóns de hectáreas, das que cultivamos 800.000, e outras tantas están dedicadas á explotación forestal. Pero temos máis dun millón de hectáreas abandonadas, que, ademais, están creando problemas cos incendios ou coa fauna salvaxe. Somos conscientes da grande dispersión que existen en Galicia, pero temos que facer un esforzo e poñer en marcha mecanismos que permitan mobilizar terras. Outra dificultade que nos atopamos é que as explotacións se concentran en determinadas comarcas, nas que é moi difícil o acceso ás terras polos prezos abusivos que teñen. Pensamos que un dos grandes retos de Galicia é facer un plan de ordenación territorial serio.

---

---