La provincia de A Coruña cuadruplicó en 20 años las personas centenarias, hasta 438

J. Gómez, Ana F. Cuba SANTIAGO / LA VOZ

SANTIAGO CIUDAD

María del Carmen Nouche reside en Senra (Poulo, Ordes), donde la cuidan su nuera Carmen López y su nieta Lucía Mosquera. En septiembre, hace 8 meses, la celebración de sus 110 años fue un acontecimiento. Desde entonces «perdeu moito», aunque la levantan a diario
María del Carmen Nouche reside en Senra (Poulo, Ordes), donde la cuidan su nuera Carmen López y su nieta Lucía Mosquera. En septiembre, hace 8 meses, la celebración de sus 110 años fue un acontecimiento. Desde entonces «perdeu moito», aunque la levantan a diario XOAN A. SOLER

No hay geriatras y crecen profesiones asociadas a cuidados sociosanitarios

10 may 2022 . Actualizado a las 00:45 h.

El incremento de la esperanza de vida en las últimas décadas favorece que este siglo casi se cuadruplicasen las personas centenarias en la provincia: de 113 que había en enero del 2002 o 137 en julio de ese año, se pasó a 438 —363 mujeres y 75 varones— en julio del 2021, según los últimos datos del Instituto Galego de Estatística (IGE). Con solo cinco años menos, el colectivo de 95 y más años en julio del año pasado ascendía a casi diez veces más, 4.287 personas, y más del 23 % residían en la comarca de A Coruña. Si se restan años, el incremento se multiplica.

«Las mejores condiciones de vida explican esta situación. Cada vez más personas viven la vejez con buena salud. Pero también aumentan las probabilidades de ser frágiles o perder capacidades funcionales y tener peor calidad de vida. Porque envejecer supone perder facultades físicas y cognitivas. Es recomendable sobre todo un buen control del peso, el colesterol y la tensión arterial, y evitar el sedentarismo y los riesgos de accidentes; porque si hay una fractura es más difícil volver a la situación anterior», dice José Carlos Millán, catedrático de Geriatría de la Universidade da Coruña. No ejerce ningún geriatra en la sanidad pública de la provincia: «Hay especialidades que piensan que la geriatría les va a restar terreno y no es así, serían un complemento muy valioso para tratar y rehabilitar en las edades más avanzadas», agrega.

Escasea además la psicogeriatría, para asistir la salud mental y emocional del colectivo. «A única unidade con todos os profesionais é a de Santiago e hai unha incompleta en Ferrol», afirma Raimundo Mateos, coordinador de la unidad del Sergas de Santiago y profesor de Psiquiatría de la USC. Destaca que «unha de cada tres persoas maiores de 85 anos vai ter demencia, e aumentan as doenzas psiquiátricas, por máis que haxa xente que está moi ben, pois coñezo persoas de máis de 90 anos que traballan e están lúcidas; e con historias de vida admirables», afirma.

 Personas muy delgadas

Antonio Pose, director de la Cátedra de la Cronicidad de la USC y jefe de medicina interna del área sanitaria de Santiago y Barbanza, resalta que «las personas de edades más avanzadas suelen ser muy delgadas, disfrutan de un buen nivel socioeconómico y de atención sanitaria, tienen apoyo familiar y social, y un estilo de vida con buenos hábitos, sin estrés y sin consumo de sustancias tóxicas». Pose considera que lo más preocupante es «el deterioro cognitivo, sobre todo a partir de los 80-85 años. Pero lo cierto es que en los hospitales vemos habitualmente personas ingresadas de cien o más años y que regresan para casa; eso es un auténtico logro de la sociedad actual».

Cardiología, neumología, traumatología, neurología, cirugía... la mayoría de las especialidades médicas y quirúrgicas tienen cada vez más demanda de las personas mayores. También las asociaciones de familiares se preocupan por ofrecerles servicios y prestaciones . La Federación Galega de Alzhéimer destacó anteayer en unas jornadas el papel de profesionales de fisioterapia, psicología, educación social, terapia ocupacional, logopedia o trabajo social para atender al colectivo, con perspectiva sociosanitaria.

Otras entidades, como las Aulas Sénior, tienen oferta cultural hace más 40 años: «En Ferrol, las personas de más edad acuden más a actividades de Arte, Francés y Memoria; en A Coruña, a Memoria, Ciencias Sociales y algunos Informática; y en Santiago, más a Historia, Arte y Gimnasia», dice su directora, Paula Sande.

Juliana consérvase áxil e lúcida
Juliana consérvase áxil e lúcida I. F.

Juliana Novo, veciña de Vila de Bares (Mañón), 102 anos: «Ía andando ás feiras e aos mercados»

 Hai uns días, Juliana Novo (Vila de Bares-Mañón, 1920) sachaba nas patacas, moi contenta por poder retomar a plantación despois de tres anos de prohibición pola praga da Tecia solanivora. O 26 de marzo cumpriu 102 anos. «Non vexo nin oio coma antes, polo demais non hai queixa», comentaba ao día seguinte. Camiña a bo ritmo, apoiada nunha vara para sentirse máis segura, e móvese con sorprendente axilidade, tanta que xa ten sido sorprendida varias veces pasando por debaixo do quitamedos da estrada para saír dunha finca e evitar así dar a volta ata alcanzar a cancela. Naceu na Vila de Bares, onde viviu sempre, nunha familia de labregos. «Eramos sete irmáns, agora quedamos catro... Ía andando ás feiras e aos mercados, e unha vez acabei presa no cuartel da Garda Civil por levar máis do que me tocaba no estraperlo... Foi por traerlle aceite ao cura, que mo pedira, por facerlle o favor», recorda. Tiña un pequeno comercio de roupa, e nas feiras cambiaba lenzos por trigo e millo: «Había que ir co saco ás costas a Viveiro [a 25 quilómetros], Galdo, Mañón, Loiba...». Viúva desde os 58 anos, ten unha filla e un fillo. A súa mirada, alegre e luminosa, entristécese cando recorda aos seres queridos que perdeu: «Os meus pais, os meus irmáns, as miñas filliñas, o meu neto, o meu xenro Pabliño... a miña amiga María Asunción».

 

Gustavo Pita fixo cen anos o 28 de abril
Gustavo Pita fixo cen anos o 28 de abril

Gustavo Pita, veciño de Valdoviño,100 anos: «Aínda teño en vigor o carné de conducir»

O 28 de abril, Gustavo Pita Robles, natural e veciño de Valdoviño, fixo cen anos apurando a recuperación das feridas que padece tras unha desafortunada caída na súa casa, en marzo. Estivo no hospital en Ferrol e agora na residencia Domusvi de Narón. A súa idea é regresar para a casa. A véspera da caída conduciu o seu coche con normalidade: «Aínda teño en vigor o carné de conducir», di. Gustavo asombra polo seu bo humor, xenerosidade, amabilidade e diálogo con boa memoria. Como se chega a unha situación así?: «Facendo unha vida normal, sen excesos», afirma. Solteiro, vivía só desde hai 25 anos, cando morreu a súa irmá Josefa. Outro irmán, Francisco, viúvo, pasou con el os últimos anos de vida. Fai as tarefas do lar e cociña: «A miña alimentación é normal, preparo a comida á miña maneira, con moitos vexetais, verduras e legumes», di. Na súa horta recolle limóns, laranxas, figos ou mazás. Gustavo traballou para empresas auxiliares de Bazán e Astano. Estivo emigrado 11 anos no Uruguai, e períodos máis breves en Castellón, Burgos, Palencia, Valladolid ou León. Fai traballos de mecánico, carpintaría e outros oficios e arranxa moitas cousas. Soprou as velas do centésimo aniversario en compañía de sobriñas e sobriños; e desde diversos lugares de Galicia, España e mesmo Londres, recibiu chamadas e mensaxes de parabéns.