Apágase unha chama da cultura galega

P. Calveiro SANTIAGO / LA VOZ

SANTIAGO CIUDAD

ALVARO BALLESTEROS

Carlos García Martínez, fundador e director do Museo do Pobo Galego e académico correspondente da RAG, foi peza clave nas institucións que defenden o patrimonio

18 mar 2018 . Actualizado a las 07:45 h.

Estudou Dereito, pero acabou sendo unha figura fundamental para a cultura galega. A que dende onte chora o seu pasamento. Carlos García Martínez, nacido en Compostela un 25 de abril de 1945, faleceu aos seus 73 anos, tras unha longa enfermidade. Traballador incansable de ideas firmes, ata o último momento estivo vinculado ás institucións comprometidas na defensa do patrimonio do país, nas que se converteu nunha peza clave.

O santiagués foi un dos fundadores e alma mater do Museo do Pobo Galego, centro que dirixiu dende 1999 -trala morte de Antonio Fraguas- ata agora. Así o ten contado Justo Beramendi. El era o xerente da comisión de cultura do Colexio de Arquitectos e García Martínez, o bibliotecario. Nunha comida no Chocolate (en Vilaxoán) con Rafael Baltar, xurdiu a idea de impulsar un museo antropolóxico autonómico. Xuntaron no padroado a todos os galeguistas históricos que vivían daquela, incluído Ramón Otero Pedrayo, que aceptou ser o seu presidente, malia que finou antes de que se constituíse.

O historiador e actual presidente do padroado do Museo do Pobo Galego recórdao como un home que «fuxía do protagonismo, facía o traballo pero logo quedaba nun segundo plano, onde se sentía máis cómodo». Era, di, dun carácter «máis ben serio, pero un gran sedutor nas conversas, e moi galeguista». Tal era o seu apego á terra, relata Beramendi, que moitas veces teñen chanceado con que lle faltaba o aire cada vez que cruzaba a Meseta.

E na súa segunda casa, o museo co que soñou e veu crecer, será despedido. No seu auditorio quedará instalada unha capela ardente na que darlle este domingo un último adeus a partir das 16 horas. O enterro será o luns, ás 17, na parroquia onde naceu, Figueiras.

Herdeiro da xeración Nós

Herdeiro da xeración Nós, das ideas nacidas ao abeiro das revoltas estudantís de 1968, foi discípulo daquel movemento histórico. Especialmente de Xaquín Lorenzo (Xocas) e Fermín Bouza Brey, dúas figuras esenciais na súa visión do mundo.

García Martínez mantivo tamén a súa actividade ata o pasado xoves no Consello da Cultura Galega (CCG), órgano ao que estivo apegado dende os seus primeiros pasos. Formaba parte do seu pleno, como presidente do Consello Galego de Museos, cargo que ocupou no 2007. Ramón Villares, presidente do CCG, fixo lazos con el moito antes de ocupar estes postos, xa dende os anos 70. «Era un home intelixente, prudente, con ideas moi firmes e cunha concepción moi forte da cultura galega, especialmente centrado na súa historia, na arqueoloxía e na antropoloxía», destaca. «Tiña un gran sentido institucionalista e era unha persoa de gran firmeza intelectual, e leal cos amigos», engade Villares, quen considera que a contribución investigadora do santiagués a campos como a arqueoloxía ou a historia galega foi «esencial, a pesar de non ser un experto que viña da formación regrada».

Respecto pola tradición

De feito, recoñéceselle a García Martínez a autoría dun gran número de obras de referencia. Pero, ante todo, subliña Villares, era «un home que respectaba a tradición, conservador, pero no sentido de respectar o pasado. É dicir, non pensaba que todo apareceu dende que estamos nós, senón que somos herdeiros do que nos deixaron os que houbo antes».

A presenza do compostelá nas institucións culturais galegas foi máis alá. De feito, ademais do Museo do Pobo Galego, moitas outras lamentaron onte o seu falecemento. Entre elas, a Real Academia Galega, da que foi membro correspondente dende o ano 1972; e a Xunta, que puxo en valor a «súa devoción e compromiso» con Galicia. Membro do Instituto de Estudos Galegos Padre Sarmiento, integrante da comisión xestora do novo Seminario de Estudos Galegos, patrón fundador da Fundación Castelao e da Fundación Pedrón de Ouro, socio fundador da Asociación de Amigos do Museo do Castro de Viladonga e socio da Asociación de Escritores en Lingua Galega, a súa marcha deixa un fondo oco.