Era a nosa contadora de historias. Era coma ver entrar a luz cada mañá pola redacción, coma quen abre as fiestras para que corra o aire, ración diaria de alegría de vivir. Así a recordo cando empezamos a traballar xuntos en Radio Popular de Vigo, a emisora aquela dos derradeiros anos 70 e primeiros anos oitenta, onde tantas cousas deprendimos (tamén leccións do mellor xornalismo): ela con vinte e moi poucos anos, eu algo maior. Viña facer prácticas e caeu ao meu coidado. Así a recordo aínda agora, cando xa non está connosco. Enchíanos de bicos. Interesáballe todo.
Cos anos deprendeu a facer compatible a firmeza das conviccións, eses principios básicos que nos serven para non perder o rumbo, coa amabilidade, a tolerancia, a intelixencia e a comprensión perante o discurso dos outros, os que non pensan coma nós, que tamén existen.
Sorprendeume unha tarde, bastantes anos despois, cando me chamou por teléfono para decirme que tiña un orixinal, unha novela, e quería que eu a lese. Non a mandou a competir a ningún premio nin a someteu a outra consideración. Puxoa nas mans do vello amigo, agora editor. Así chegou a nós Circe ou o pracer do azul (2009), unha ollada certamente novidosa, non sei se dicir que tamén transgresora, sobre os vellos mitos homéricos: Penélope e Circe, a esposa e a amante, coa sociedade clásica patriarcal de fondo: Ulises, Telémaco, o esposo, a significación da herencia masculina do fillo? Se algo caracteriza a madureza da literatura galega contemporánea é precisamente isto: a incorporación de voces novas (moitas delas de mulleres) capaces de ler o mundo dende o noso tempo, coa consciencia e as preocupacións do noso tempo, non dun xeito localista senón esencialmente universal, sen complexos. Ao pouco tempo apareceu o seguinte orixinal: Morgana en Esmelle (2012).
Era o mesmo xogo, mais enxergado desta vez a través do universo artúrico: Merlín, Morgana, Xenebra, Artur.., en certa maneira igual que Cunqueiro fixera en 1955, cando chantou o druida bretón nas terras de Miranda, nas alturas máxicas de Mondoñedo (Merlín e familia) ou co mito de Hamlet despois (1958). Así se constrúe o discurso da literatura. Estou certo de que a don Álvaro lle encantaría este xogo que Begoña Caamaño nos propón e ao que nos invita a participar como lectores.
O terceito proxecto, pensado para rematar unha triloxía, consistía en afondar nas raiceiras tamén míticas de Oriente, esoutro grande río que alimenta a nosa cultura. Propúxenlle Judit, entre as moitas historias posibles da Biblia. Mais ela tiña outra idea: Sherezade, a contadora de historias das Mil e unha Noites. Esta foi a que quedou sen escribir, homenaxe ás Sherezades todas que hoxe habitan a nosa literatura máis fresca, máis intelixente, máis moderna e, ¿por qué non dicilo?, máis desinhibida. Estou convencido de que as novelas de Begoña Caamaño (Vigo, 1964-Santiago de Compostela, 2014) non só medrarán co tempo senón que se convertirán en referencias obrigadas do mellor que sabemos facer. Sobre todo elas, as Sherezades.