«Cando estaban na metade deste tránsito, nun sitio solitario e rodeado de moitas árbores, onde só se escoitaba o lene renxer das pólas, dous homes con sombreiros negros e coas caras cubertas con panos brancos, xurdiron do medio dos piñeiros»
02 oct 2022 . Actualizado a las 05:00 h.Cantaba o galo na Devesa cando José o Caneo saía da casa no Souto. Serían as seis da mañá. Facía frío. A súa boca expelía un alento en forma de bafo. Persignouse e logo tomou o empinado sendeiro da horta, cara á eira e aos outeiros dos Miñotos. Andou polo vieiro de entre as toxeiras ata onde se atopan os catro camiños de carros que levan desde a aldea cara ao monte. Fronte do agro dos Carreró, baixo un gran ceo azul escuro, o fondo silencio dos piñeiros e as primeiras briznas de luz do abrente, agardou polo seu sogro, que viña desde o Espiño, no medio de San Martiño, onde comeza a chamada corredoira cega. Acendeu un cigarro e nese intre un corvo grallou na copa dun eucalipto. Ao mesmo tempo apareceu pola súa esquerda a figura doutra persoa. Era Nino Champaz, o pai da súa dona.
Despois de saudarse, os dous homes emprenderon a escalada ao picoto do monte, e dende alí baixaron a Vista Alegre, para deseguido atopárense ao pé do lavadoiro de San. Despois de deixar atrás o Louriño e atravesar a pontella de Rebelar, encararon a costa da Aducil e finalmente detivéronse diante da taberna-tenda de Felipe o Chono, en Cimadevila, onde agardaron a chegada do autobús. Ían para a feira de Padrón coa idea de mercar dúas vacas, dúas boas vacas, que servisen para traballar, para dar puchos e tamén leite.
Eran as catro da tarde cando o camión dos Cucos cargado de gando chegou ao cruce de Valmaior, fronte da capela do Loreto. Champaz e o Caneo agarraron pola corda cadansúa vaca e adentráronse nas toxeiras do outro lado da estrada, atravesaron os piñeirais e desembocaron diante da Cova da Silva. Desde aquí colleron polo fondo e sombrío camiño de carros que había no Bosque do Rei, cerca da horta de Vitorio o Carmón. Cando estaban na metade deste tránsito, nun sitio solitario e rodeado de moitas árbores, onde só se escoitaba o lene renxer das pólas, dous homes con sombreiros negros e coas caras cubertas con panos brancos, xurdiron do medio dos piñeiros. Un deles amosoulles unha faca longa e nova, e díxolles que soltaran os animais.
A luz da tarde reflectiuse na folla puída da arma e o seu brillo metálico asustou á vaca do Caneo, que, de improviso, trucou contra do ladrón e tirouno ao chan. José o Caneo aproveitou que lle caese a arma para apoderarse dela e logo suxetou ao asaltador polas costas e polo pescozo. Entón ameazou ao seu compinche con cravarlle a arma ao seu compañeiro se non soltaba o outro animal para que o collese de novo seu sogro. Obedeceu e cando puido botouse a correr. Ao chegar xunto ao campo de Loncres, soltaron o outro individuo que tamén liscou por pernas.
Cando o Caneo e o vello Nino Champaz alcanzaron a Fonte dos Ricos, primeiro beberon as vacas e logo tamén o fixeron eles. Antes de separarse, o vello Champaz díxolle ao xenro que andara moi rápido e que estivera moi áxil para reducir o ladrón, mais José respondeulle: «Grazas, meu sogro, pero non sabe vostede ben o medo que pasei». «Créoche, créoche ben, meu fillo. Xa non che digo nada do que eu tiven. Aínda neste instante me tremen as pernas!», confesoulle.
Cando se despediron, diante do cruceiro que aínda a día de hoxe segue de pé enriba do muro da horta dos Pintucos, os dous homes selaron un pacto de silencio: non contar nada a ninguén do que tivo lugar no episodio vivido no carreiro que por aquel entón atravesaba o Bosque do Rei. Mais o Caneo, levado pola emoción, rompeu a súa promesa. Ocorreu durante as horas secretas da alta noite sen lúa dun mes de agosto. Naquel instante, estaba esperto e dentro do teu berce. Contoullo a ela naquela afastada noite de verán, contoullo a ela e a través dela o conto caeu no pozo da memoria dun neno que, agora xa un home entrado na súa vellez, o recobra para que non fique no esquecemento.