Charo García: «En 29 anos de servizo só un paciente se negou a subir ao helicóptero»

Montse García Iglesias
Montse García SANTIAGO / LA VOZ

SANTIAGO

XOAN A. SOLER

La doctora dice que el servicio de aerotransporte sigue siendo un gran desconocido

07 sep 2020 . Actualizado a las 05:00 h.

El servicio de transporte sanitario urgente aéreo gallego celebró esta semana su trigésimo aniversario. Y si hay un nombre indisolublemente ligado a él es el de Charo García Rúa (Santiago, 1957). La médica lleva 29 años atendiendo las urgencias sanitarias desde el helicóptero con base en Conxo «e agora xa me vou xubilar aquí, por tres anos que me quedan...». ¿Qué ha cambiado desde los inicios? «Agora hai máis xente que coñece o helicóptero que hai 30 anos, pero seguimos sorprendendo bastante. A xente ten un concepto de que só se manda cando a situación é dramática, e non é verdade; é un servizo para situacións graves, pero igual que se envía unha UVI móbil. Seguimos sendo os grandes descoñecidos, é algo que me apena moito, séguese coñecendo pouco como traballamos», responde la doctora, que combina los turnos en el helicóptero con los de la ambulancia.

En estas casi tres décadas de diferencia, el servicio ha cambiado. En los inicios, recuerda que no había ninguna central de coordinación, sino un número de teléfono al que llamaba el particular y le pasaban al médico de guardia. «Agora nós non temos que tomar esa decisión de ir ou non ir», ya que hay una central que los moviliza. También mejoró el material, «pero o xeito de traballar segue sendo o mesmo: na rúa, coa xente, coa presión e o helicóptero é un aparato incómodo», ya que sus dimensiones son reducidas, detalla. ¿Presión? «Traballar co nivel de ruído do helicóptero xera unha presión grande, desconcéntrate; pero acostúmaste, a min encántame traballar no helicóptero», agrega, indicando que no se ve atendiendo en una consulta de atención primaria, un camino que siguieron otros compañeros, «por iso quedamos tan poucos desde o principio; este traballo esixe forma física e xera moito estrés».

Desde la primera vez que tuvo que ir a una playa de Muros a atender a un paciente, las experiencias vividas llenarían libros.«Non te podes imaxinar a sitios a onde nos levan. Teño traslado pacientes ao helicóptero na parte de atrás dun tractor ou dun todoterreo, de ir a sitios inhóspitos... Lembro un dun parapente que caeu e foi el o que chamou. O único dato que tiñamos era a cor, pero non sabiamos onde estaba, non había xeolocalización, e estivemos sobrevoando ata que vimos a mancha do parapente...», rememora. ¿Alguna vez se negó algún paciente consciente a subir al helicóptero? «Nos meus 29 anos de servizo só tiven un paciente que se negou a subir ao helicóptero, unha persoa nun accidente de tráfico pola zona de Lalín, que cando lle dixemos que o iamos trasladar ao hospital respondeume: ‘Veño en coche desde Zaragoza por non subirme ao avión, entón non vou ir en helicóptero'. Foi en ambulancia», responde. Si hubo un momento difícil en su trayectoria fue en el accidente de Angrois, al que acudió en ambulancia. «Non me imaxinara nunca a situación psicolóxica do día despois. Ese día fas o que tés que facer, pero, ao día seguinte, a sensación de culpabilidade, de dor... Pasoulle a case todos os que estivemos alí», afirma.

Si un consejo da a los compañeros que se incorporan es «mantén a calma en todo momento». Asegura que no siempre es fácil, porque en ocasiones acuden a situaciones dramáticas y hay reproches por parte de los acompañante del paciente. «É entendible que eles poidan perder os papeis, ti non», afirma.

Para la atención sanitaria en helicóptero, los grandes enemigos son cables, antenas, viento y niebla. «Cando chaman por unha persoa que está mal, queres chegar. Se en voo din que as condicións están mal e hai volver, levas un disgusto», afirma, recordando que si no hay servicio de noche es porque los vuelos tendrían que ser de helipuerto a helipuerto, y más del 85 % de su labor es «a pé de onde está o ferido e aterramos no chan».