Tomás Sobrino: «Hai que ver o envellecemento como un ciclo máis de crecemento persoal»

JOEL GÓMEZ SANTIAGO / LA VOZ

SANTIAGO

SANDRA ALONSO

El investigador del IDIS coordina un proyecto europeo que tiene como objetivo central reducir las demencias

21 mar 2019 . Actualizado a las 05:00 h.

A finales de febrero del 2016 se presentó en Santiago el PANA, denominación para el proyecto Promoción del envejecimiento activo: nanoestructuras para el diagnóstico en fases muy precoces de la enfermedad de alzhéimer. Dos meses después se formó en la ciudad un consorcio internacional para promoverlo. Lo coordina Tomás Sobrino, investigador del Sergas adscrito al Laboratorio de Investigación de Neurociencias Clínicas del IDIS. En el ecuador de los trabajos, programados para 5 años, han desarrollado ya «novos anticorpos monoclonais específicos fronte a marcadores patolóxicos precoces do alzhéimer, que permitiron desenvolver kits de diagnose precoz, que se están testando en mostras de doentes en distintos estadios da enfermidade de alzhéimer», explica Sobrino.

Participan en el estudio más de cien investigadores de seis países europeos, y empresas. Este es el primer proyecto europeo H2020 coordinado por un investigador del Sergas. Tiene 7,8 millones de euros de presupuesto. El fundamento y justificación del PANA es que no existen tratamientos efectivos para el alzhéimer, la demencia más frecuente, por diagnosticarse aún en etapas tardías, explica Sobrino. Por eso, otras investigaciones punteras internacionales tienen un objetivo semejante: mejorar la detección precoz en fases asintomáticas.

Resalta entre los avances que «dun xeito coordinado ao desenvolvemento do kit de diagnose precoz estamos realizando estudos preclínicos de inmunoterapia, cos mesmos anticorpos do kit diagnóstico, en modelos transxénicos humanizados en ratos. O obxectivo final do PANA é desenvolver unha abordaxe global do manexo de persoas coa doenza de alzhéimer a través da súa diagnose precoz, mediante un kit de inmunoensaio de cribado poboacional, o desenvolvemento de axentes de contraste avanzados de neuroimaxe para a confirmación da diagnose, e o tratamento simultáneo mediante inmunoterapia, todo iso cunha perspectiva de cinco anos antes de que comece a sintomatoloxía clínica. Tenta contribuír a mitigar e atrasar os devastadores efectos do alzhéimer». Si tienen éxito se estima que podría reducirse la prevalencia de las demencias hasta un 10 % en mayores de 85 años; y restar sobre millón y medio de casos al año en Europa.

El diagnóstico precoz del alzhéimer «permitirá instaurar tratamentos e medidas preventivas da súa evolución tamén precoces, mellorando en consecuencia o prognóstico, a evolución da doenza e a calidade de vida das persoas afectadas. PANA promove así o envellecemento activo e pretende mellorar a calidade de vida das persoas a medida que envellecen, favorecendo as súas oportunidades de desenvolvemento para unha vida saudable, participativa e segura. Implica que hai que ver o envellecemento activo como un ciclo máis de crecemento persoal, para así poder acrecentar vida aos anos e non só anos á vida».

El desarrollo de los anticuerpos específicos frente a marcadores patológicos precoces del alzhéimer presentes en el cerebro y en el líquido cefalorraquídeo es uno de los progresos relevantes hasta ahora. «Este avance permitiu desenvolver kits de inmunodiagnose que se están testando en mostras de doentes. En paralelo, estes anticorpos poden ter capacidade terapéutica, xa que recoñecen a biomarcadores patolóxicos asociados á progresión da demencia, polo que se están realizando probas preclínicas de inmunoterapia como futuros tratamentos para esta devastadora doenza. O obxectivo é combinar diagnose precoz e tratamento nun mesmo proceso, o que se coñece hoxe co termo teranóstica», agrega Tomás Sobrino.