Ubaldo Rueda: «O polideportivo e o auditorio eran o soño do IES Rosalía»

JOEL GÓMEZ SANTIAGO / LA VOZ

SANTIAGO

SANDRA ALONSO

Se jubila tras desempeñar la dirección del centro en los últimos 33 años

01 sep 2018 . Actualizado a las 12:25 h.

La construcción del polideportivo y del auditorio, dos proyectos del arquitecto alemán Paul Kleihues (1933-2004), salvaron definitivamente el instituto de enseñanza secundaria (IES) Rosalía de Castro y lo consolidaron en su actual sede. «Ese era o gran soño da comunidade educativa. Cando o conseguimos, co apoio decidido do alcalde Xerardo Estévez, xa non se cuestionou máis a continuidade do centro por falta dunha boa infraestrutura. Anos antes vivimos con moita amargura o intento de desprazar o IES para instalar o Parlamento de Galicia no edificio que ocupamos, e temos que recoñecer a implicación da asociación de nais e pais, que presidía Emilio Lavandeira, e do alumnado, para termos éxito», recordaba ayer Ubaldo Rueda, director del centro desde 1985, al jubilarse a los 70 años. Su marcha ya se anunció en febrero, al despedir a docentes jubilados en el 2017.

Polideportivo y auditorio fueron la base de grandes proyectos y de una importante proyección del IES, como el club deportivo, que destacó especialmente en baloncesto y llegó a competir en LEB Oro. Pero sobre todo los premios culturales, como el San Clemente de literatura, el Bento Spinoza de ensayo o el Stephen Hawking de investigación científica, que congregaron en Santiago a centros educativos de varios países, a dos premios Nobel y a otras personalidades.

«O entusiasmo de Francisco Osuna e Gregorio Zotes, executivos da actual empresa multinacional Acciona, favoreceu conseguir os recursos para lanzar o premio San Clemente», sostiene Rueda. Resalta también aportaciones de personas y empresas locales. «Sempre actuamos con dimensión de cidade e de país, buscando proxectos que nos situasen nun mundo global. A primeira gran aposta académica foi o bacharelato internacional, que conseguimos grazas á xestión do senador Xaime Barreiro Gil», subraya el ya exdirector.

Refiere, asimismo, apoyos económicos y para gestiones de Enrique Suárez Noche, Domingo Aller, Segundo Rey, José Lorenzo, José Otero, Ruth Gómez, los Maristas y el hermano Marcelino, Jesús García Rendo; o más recientemente de los científicos Carlos Pajares, Ángel Carracedo, José Edelstein, José Luís Mascareñas, Rosa Señarís, Ignacio R. Mendizábal y Chus Jordá, entre otras. «Todas as corporacións municipais apoiaron iniciativas do centro e tamén a Administración autonómica e moi diversas entidades. Temos moito que agradecer. Ultimamente outros centros de Santiago asumiron propostas como a do premio San Clemente, e pensamos que a partir de aí se poden dar máis pasos para beneficio da cidade», señala.

Ubaldo Rueda insiste en que «a ampliación do ensino obrigatorio foi moi interesante, porque ofreceu moitas posibilidades e permitiu dar un salto, e ascender na vida, a moitas persoas».

Este docente, que se formó en París, reconoce la influencia en su trayectoria de Jules Ferry y de otros representantes de la Escuela de la república francesa y de intelectuales de aquel país, como Pierre Bourdieu. Insiste Rueda en que la dirección del centro queda en buenas manos, las de un docente como Xabier Mouriño, que conoce bien su situación. «Agora dedicarei esforzos a proxectos do Casino e a diversas preocupacións da sociedade civil», manifiesta.

Ubaldo Rueda mantendrá su colaboración con el centro en el que ejerció más de media vida, pues se dedicó a sus aulas desde finales de la década de 1970. El domingo despedirá a un grupo que va a Irlanda para mejorar el inglés y dar continuidad al esfuerzo en la enseñanza de ese idioma y otros como el francés, el alemán y el portugués; y el día 6 acompañará a otro grupo de estudiantes a Moscú. Continuará, además, las gestiones para sumar al premio San Clemente a algún centro de China. «En todos os proxectos que emprendemos desde o equipo directivo, sempre traballamos para que o alumnado vise que aquí poden facer como en París, Berlín, Chicago ou Londres», sostiene.

Rueda ha sido testigo de un gran cambio en la enseñanza en Santiago: «Cando comecei, só había dous institutos, o noso e o Xelmírez. Chegamos a ter 17 aulas de COU, en horario de mañá e tarde e 600 solicitantes de praza», precisa.

La mayoría de las iniciativas se explican en el libro O instituto Rosalía de Castro e o colexio San Clemente, editado en el 2012 por la Xunta y el Concello, y donde Rueda describe su etapa como «unha aventura educativa e cultural». Destaca, asimismo, las mejoras en el edificio, aunque lamenta que no se haya conseguido el ascensor que reclaman hace años «polas dificultades que parece supor a instalación nun edificio do século XVII», en el que enseñaron ilustres figuras, como Antonio Fraguas, el autor de las Letras Galegas del 2019.

 Nuevo director

La Consellería de Educación confirmó el viernes por la mañana al IES Rosalía de Castro que el profesor Xabier Mouriño, profesor de lengua y literatura en el centro, será su nuevo director. Relevará en septiembre en el puesto a Ubaldo Rueda Soto, docente en el instituto desde finales de la década de 1970 del siglo pasado y que lo dirigió 33 años, desde 1985; ahora se jubila, con fecha de 31 de agosto, con 70 años de edad. Mouriño pertenece al claustro del IES Rosalía de Castro desde hace 33 años y  al equipo directivo desde hace 26 años; era hasta ahora secretario del centro. Su nombramiento es por un año y después deberá celebrarse un proceso para elegir la dirección.

Mouriño fue uno de los más estrechos colaboradores con Ubaldo Rueda, quien valora que es una «excelente» elección por parte de Educación. En el equipo directivo que regirá el centro desde septiembre continúan la mayoría de las personas, aunque deja una de las jefaturas de estudios la profesora Milvia Varela, también tras varios años con responsabilidades directivas. Entre otras actividades, destacó en la preparación de alumnado que ganó concursos de debate o el Euroscola.

Ubaldo Rueda estuvo ayer mañana en el centro, donde recordaba los «bos equipos» con quienes compartió la dirección, con profesores como «Maribel Martín e Paco López Piñeiro, que me acompañaron desde os primeros momentos e estiveron en todos os meus proxectos, en moitos casos xa non se sabe se son deles ou meus», afirma.

«Tamén tiven excelentes equipos directivos e o que vai a continuar o fronte do Instituto con Xabier Mouriño, actual Secretario, como director tamén o é. En realidade a comunidade educativa estivo sempre moi implicada en todos os proxectos, comezando polo persoal non docente, o persoal de secretaría, o persoal de conserxería, o persoal de limpeza, pezas clave nun Instituto como o noso, con tantas actividades. Despois evidentemente a implicación e pasión do profesorado que foi e é moita: Charo García Echave, Constantino Álvarez, Jesús Fidalgo, Rafael Romero en proxectos científicos, como tecnolóxicos e olimpiadas científicas e tamén no Premio Stephen Hawking, ben como no futuro Bacharelato de excelencia Científica. Tamén Manuel Lamas e o Departamento de Filosofía no Premio Bento Spinoza; Margarita Prado, Chus Ríos e Rosa López Gato con Maribel Martín e Paco López; Piñeiro no Premio San Clemente, coa colaboración Xosé Arca; Soledad Pite e o Departamento de Plástica con extraordinarias exposicións; Manuel Puñal e Soedade López Campo coa súa dinamización con convivencias e excursións; Mirián Docampo con Xesús Quintela iniciando aos alumnos nas actividades financieras; Xesús Marque, Esther Buide, Marta Novo e Luis Barreiro  coordinando as actividades dos ciclos superiores de Formación Profesional; o departamento de Sociais con Daniel Bravo realizando exposicións e concursos; o departamento de música, que dirixe Manuel Cela co coro e coa orquestra; Alberto Sacido, preparando maxistralmente os concursos periodísticos; Xesús Campo, promovendo a cultura clásica ainda que sexa a contracorrente; o proxecto lingüístico, que me axudou a montar María Xosé Enríquez e que coa colaboraron activamente María José Dopico, Genma Paredes e Carmen Maril;e finalmente esos proxectos dinamizadores da vida dun Instituto que van dende os concursos de debates, euroescola, fotografía, coreografías, grupos de teatro, revista do centro que teñen como principais promotores a Xabier Mouriño e Xosé Arca», según resaltaba.