Un muestra de perfumes en Pontevedra que apela al sentido de la vista

Alfredo López Penide
L. Penide PONTEVEDRA / LA VOZ

PONTEVEDRA CIUDAD

Ramón Leiro

El Edificio Castelao exhibe hasta el 12 de junio una exposición que frascos de perfume que abarca desde finales del siglo XIX hasta mediados del XX

07 abr 2022 . Actualizado a las 19:04 h.

Lo primero que uno percibe al adentrarse en la sala de exposiciones temporales del Edificio Castelao es una tenue fragancia. Tal vez en otras circunstancias llamaría la atención, pero no en esta ocasión. A fin de cuentas, la muestra en cuestión lleva por título A presenza Invisible. Perfumes Art Nouveau & Art Déco, una exposición en la que se exhiben más de doscientos frascos, cajas y estuches de perfume, así como jabones y polvos de arroz, pero también carteles publicitarios y publicaciones procedentes de la colección de Afonso Oliveira, comisario de la muestra que atesora más de 4.200 piezas en la que está considerada una de las colecciones más importantes del mundo.

De este este modo, al acceder a la exposición, que permanecerá abierta hasta el 12 de junio, «retrotraeremonos máis de cen anos a dúas etapas que abarcan desde finais do século XIX ata mediados do século XX marcadas por dous estilos que influiron en todos os ámbitos da arte», destacó el director del Museo de Pontevedra, Xosé Manuel Rei. La muestra es, por tanto, «un relato que confirma a consideración destas creacións como iconas das artes decorativas» y que tuvieron su esplendor en lo que se conoce como la época dorada de la perfumería gracias a nombres como los de René Lalique, Baccarat, Julien Viard, Émile Gallé...

Con ellos se abandonaron las presentaciones «máis propias dos produtos farmaceúticos» y se sustituyeron por diseños influenciados por las corrientes artísticas de vanguardia: «Entendeuse xa naquel momento que a presentación do perfume era tan importante como a fragancia en si, unha máxima que, como sabedes, mantense na actualidade», añadió.

Los frascos, de este modo, «trascenden a súa mera función como recipientes para converterse en esculturas realizadas en vidro, cristal de Bohemia, Francia e Checoslovaquia ou porcelana de Sèvres ou Noritake, opalina, entre outros materiais».

Por su parte, Afonso Oliveira, quien arrancó su colección en el 2008, se mostró convencido de que «coleccionar frascos de perfume é como contar a historia da civilización». Tras precisar que perfume es un término que significa «a través do fume», remarcó que la historia de estas fragancias corre en paralelo con la historia de la civilización, de tal modo que su origen puede situarse en el mismo momento en el que la humanidad descubrió el fuego al quemar madera: «Ese cheiro que saía era unha cousa como transcendente, divina. Aí comezaron os perfumes».

Ramón Leiro

Posteriormente, «os romanos difundiron os perfumes por todo o mundo. Os árabes descubriron o alcol, e aí comezaron a transportarse. Os franceses foron os que máis tiraron partido dos perfumes a través da moda. Os italianos, os españois... sobre todo estes, tiveron un comercio moi grande de perfumes con empresas importantísimas. España, ao ter herdanza árabe de hixiene e cultura, soubo desenvolver moi ben a industria dos perfumes, que segue todavía nos nosos días», reflexionó.

Recorrido expositivo

La exposición que se puede visitar en el Museo de Pontevedra propone un recorrido que empieza con las piezas más antiguas, las relativas al Art Nouveau (1890-1910), «estilo que abrangueu todos os ámbitos da arte, caracterizada polo emprego de liñas e formas alongadas e trazos ondulantes e asimétricos inspirados na natureza. Ese estilo determinará o deseño dos frascos de perfume, con artistas como René Lalique, Baccarat, Julien Viard ou Émile Gallé dándolle forma en vidro á nova estética, creando pezas que son verdadeiras iconas de arte», destacaron desde el Museo.

Ramón Leiro

Otros espacios específicos de la muestra se centran en Coty e Lalique, «dous vidreiros-xoieiros que avanzaron no mundo da perfumería par ao grande público» para continuar con las secciones dedicadas a Frascos de vidro checo y la de Grandes deseñadores e vidreiros para grandes marcas, que ahonda en figuras como Baccarat y Julien Viard, para rematar en la centrada en el Art Déco 1925-1945.

El trabajo de todos estos artistas, así como el de otros, caso del ilustrador Federico Ribas, del que se conservan obras en el  propio Museo de Pontevedra, está, asimismo, documentado en el catálogo de la exposición, «no que participa, ademais do comisario Afonso Oliveira, o experto e historiador en Arte e Patrimonio da Perfumería do século XX, Jean-Marie Martin-Hattemberg».

PD. Si por un casual se pregunta qué aroma es el que le acompaña durante toda la visita a A presenza Invisible. Perfumes Art Nouveau & Art Déco, este se corresponde con «Alma da Comporta, da casa Alma, creado por Pierre Boissou, de familia olfativa cítrica-aromática-amadeirada, con notas de mandarina, laranxa, lavanda, tomiño, cedro, piñeiro e auga de arroz».