Localizan en Tenorio un petroglifo oculto desde 1925

Alfredo López Penide
López Penide COTOBADE / LA VOZ

CERDEDO-COTOBADE

CAPITÁN GOSENDE

Alertan de que es un grabado «vulnerable en grao sumo»

10 ago 2020 . Actualizado a las 17:02 h.

Fue todo consecuencia de un reto que les propuso Ramiro Barros, un estudioso del territorio de Cotobade: localizar un petroglifo del que la última noticia que se tenía de su existencia estaba fechada en la primavera de 1925. Desde entonces, casi un siglo de olvido con el que los integrantes del Capitán Gosende, un colectivo surgido en el 2012 en defensa del patrimonio de Cotobade, acaba de terminar.

Fue el propio Ramiro Barros quien les reveló la existencia, tal y como se relata en el portal Historia de Galicia, «dun artigo, intitulado Nota en col de unha inscultura inédita de Tenorio, asinado por Florentino López Cuevillas e publicado na revista Vida Gallega» el 20 de abril de 1928. Este documento no solo desvelaba algunas pistas del paradero del gravado, sino que relataba cómo fue localizado tres años antes por Xosé Núñez Búa, «notable literato e folklorista, quen andando na primavera do 1925 polo val do baixo Lérez a recolleitar romances, conselladas e cántigas, ouvíu falar de unha peneda sinalada por un viril e outras figuras, que acobillaba un tesouro. Desconfiando dende logo Núñez Búa, cal podería ser a verdadeira natureza de aquiles sinos, encamiñouse axiña ao piñeiral da Guiela, que era o lugar indicado, e despois de limpar de terra e de ouricelos unha peneda de gra, das moitas que alí afroran rente ao chau, viu e calcou as gravuras».

Siguiendo los indicios aparecidos en el artículo en cuestión, los integrantes de Capitán Gosende localizaron, en un primer momento, «a lomba do piñeiral da Guiela -forma aferética e diminutiva do zoónimo “aguia”-», para, acto seguido, identificar «as rochas obxecto de esculca, granito de gran groso, [que] estaban cubertas de frouma e follarada, dificultando a nosa tarefa».

Allí se encontraron con algunos obstáculos: «Unha pista forestal atravesa o carrelo da cuíña e, por se non abondase, o soterramento da condución do gas natural escachizara a pedreira, chimpando os cachotes pola ladeira abaixo». No desfallecieron, pero, las horas fueron pasado. Ya «coidabamos abandonar o lugar coas mans baleiras» cuando dos de los integrantes de este colectivo, «coa última raiola», observaron «un cornecho rochoso e, nel, algo que semellaba unha coviña».

«Tras liberar a laxa da cuberta vexetal descomposta que a ocultaba, apareceu ante nós o gravado rupestre que, na primavera de 1925, atopara Xosé Núñez Búa e que, dende aquelas, permanecera oculto», recoge Historia de Galicia.

Composición

Desde Capitán Gosende advierten de que el bautizado como Petróglifo do Piñeiral da Guiela «non figura inventariado no catálogo de Patrimonio e, por tal, vulnerable en grao sumo a calquera das continxencias que na Galiza ameazan de xeito cotiá a arte rupestre». Destacan que el grabado está conformado por «unha combinación fermosísima de catro elementos circulares concéntricos con coviña central e catro agrupamentos de coviñas. O grao de desgaste das riscadelas é alto».