Sostén que a solución para a eutrofización da presa de Caldas pasa por serrar o formigón do muro polo centro
14 oct 2018 . Actualizado a las 05:00 h.Custou e moito convencer a Paloma Fernández Nogueira (Vilagarcía, 1957) para facer esta entrevista. A que foi durante anos voceira da Coordinadora AntiEncoro do Umia e unha das caras máis coñecidas da loita contra a presa leva tempo nun segundo plano. A situación do encoro, en alerta pola alga tóxica Microcystis desde o 6 de xullo, reactivou un movemento veciñal que seguía latente nos tres concellos.
-A coordinadora acaba de remitir unha carta ao presidente da Xunta para que interveña. ¿Por que dan este paso agora?
-Tomamos esta decisión porque isto é unha repetición do que sucedeu no 2006. É bo recordar que a existencia da Microcystis denunciámola nós. Non foi Augas de Galicia. En Caldas chegou a estar cortada a auga con subministro con cisternas. Iso foi no 2006. Estamos no 2018. En todo este tempo ninguén fixo nada nin Augas, nin as xefaturas territoriais nin as autoridades locais.
-Din que non lles vale outra persoa que non sexa Núñez Feijoo para tratar o tema...
-Hai que dar unha solución. Cando denunciamos a existencia da Microcystis, xa naquel informe dun experto, se dicía que ía ir a máis. Hai unha evolución e non se adoptou ningunha medida. Estivemos no seu día con Augas de Galicia, o delegado territorial da Xunta foi un gran defensor do proxecto desde a Mancomunidade de Salnés [Cores Tourís] e nós non imos falar con outra persoa.
-¿É un problema de saúde pública?
-Ademais de que a auga é un ben escaso, hai obriga de protexer os recursos naturais. ¿Que sucede? Se este encoro fora de utilidade pública ou a houbera aínda poderiamos ver cómo se facía. Pero é que non hai ningunha, hai unha utilidade privada e que neste caso non é lexítima porque faise a costa de arruinar un río e poñelo ao servizo dun negocio. É algo inadmisible. Aquí alguén ten que dicir ‘Imos emendar isto’. E nós pensamos que ten que ser o presidente da Xunta.
-¿Cal é a solución para o Umia?
-Dada esta situación, a grandes males grandes remedios. Nós trouxemos aquí ao profesor Martínez Gil, catedrático de Hidrobioloxía, unha autoridade no tema no Plan Hidrolóxico, e el o que dixo é que se pode deixar perfectamente o muro. Hai que liberar o río, el é técnico e dixo que non é custoso. Por dicilo en palabras que se entendan, habería que serrar o formigón polo centro. Non é máis que iso, non se pode demoler nada porque sería outro atentado a maiores do que hai. Iso foi o que nos dixeron a pé de presa e había unha enxeñeira da Universidade de Murcia. Parece ser que non sería nin necesario baleirar a presa.
-¿Coñécense os efectos da cianobacteria?
-Hai cousas que non son traducibles economicamente. Tes que dar unha auga que se poida tomar e non podes poñer en perigo a ninguén. A xente de Caldas hoxe non usa a auga para beber e para outras cousas a usa con precaución. Eu non a usaría e a xente do meu contorno tampouco. E outra xente a usa porque non ten alternativa. A cianobacteria é hepatotóxica, pode afectar ao fígado e ten efectos acumulativos a longo prazo. É o que din os expertos, non o digo eu. A Xunta non recomenda o baño, ¿por que é? Será porque a auga do río ten algo. O que dicimos nós é que en 1998 a Xunta dicía que a calidade da auga do río era boa ou moi boa. Hoxe xa non é boa, é tóxica.
-O 17 de abril do 2018 cumpríronse vinte anos do inicio das obras do encoro. Houbo moitos sinsabores. ¿Con que se queda no positivo?
-Os vellos sempre nos dicían que as amizades se coñecen nos momentos difíciles. Todos aqueles, algúns non están porque morreron, outras persoas non aguantaron o tirón porque houbo momentos moi duros de cargas no levantamento de actas en Grixó e en xuízos... Como nos trataba a Fiscalía, o avogado do Estado... Foi duro, pero fixo que coas persoas que o viviron e o sufriron contigo haxa un vínculo. É o que temos. Fixemos un grupo de amizades, algúns están fóra, pero seguimos en contacto. É parecido a ter un irmán aí. É moi emocionante tamén que persoas que sen coñecerte cando viaxamos a Madrid ou a Zaragoza porque saben moito disto e te miman. Agora no Nadal chegarán felicitacións. Iso é moi bonito e a única gratificación.