«Aínda emprego os esquemas da miña mestra de Historia para dar clase»

edith filgueira OURENSE / LA VOZ

TOÉN

Santi M. Amil

Virxilio Cruz lleva casi treinta años impartiendo la asignatura de Geografía e Historia

29 may 2018 . Actualizado a las 12:36 h.

De lengua libre y pensamiento sin rejas, Virxilio Cruz es devoto lector de prensa y novela, aunque el teatro y la poesía no terminan de encandilarlo. Sin embargo, recita de memoria algunos imprescindibles como ese con el que Idea Vilariño expulsó a Onetti de su ser. «No me abrazarás nunca / como esa noche / nunca. / No volveré a tocarte. / No te veré morir». Y se para en ese último verso como si le pesara darse cuenta de que la muerte marca el límite. «No te veré morir, escribe. Era increíble esa mujer», subraya.

Nació en Toén, en 1962, y es profesor de Geografía e Historia desde 1989. Y aunque sus alumnos quizá no sean completamente conscientes, sus clases están repletas de democracia y feminismo que arrastra con él a todas partes. Feminismo del mejor: del imperceptible. Que todos son iguales es algo que se presupone entre los pupitres.

Descartó el Latín -pese a su nombre- y el Griego -pese a que su madre se llama Olimpia- rompiendo las papeletas para ser profesor de lenguas clásicas. Y siguió excluyendo hasta encontrar la respuesta. «Pois de Xeografía por descarte. O deporte non se me daba ben e tampouco se me daba ben a Química, nin a Física nin as Matemáticas... Influíu moito tamén unha mestra de Historia que tiven en primeiro de COU, no instituto de A Ponte. Era clarísima explicando. Era a elegancia personificada no trato. Tanto é así que aínda emprego os esquemas mentais que teño das súas clases para ensinar, por exemplo, as fases da Primeira Guerra Mundial», recuerda.

Virxilio Cruz es de ese tipo de personas que no atiende a quién eres ni de dónde vienes. La igualdad y la negociación son su catequesis trabajando. «O primeiro día de clase pídolles aos alumnos sempre as mesmas cousas desde que comecei na profesión: respecto escrupuloso para que a aula sexa un sitio no que todo o mundo estea cómodo; o curso empeza desde o primeiro día e, por último, que estuden cada día», explica.

Respecto a la situación de la educación española es un firme defensor de la pública, pero también se muestra crítico con las grietas que han ido apareciendo. «Fai falla un pacto educativo no que se reflicta unha unión mínima en determinados asuntos. Cada vez que se cambia a lei ponse todo patas arriba de novo. Debería facerse algo a longo prazo para poder avaliar mellor que é o que funciona e que o que non. Tal e como está todo agora, con cada cambio hai que dedicar horas e horas a papeleo burocrático e a facer cambios nos programas e pérdese calidade á hora de ensinar», defiende. Y entre las cosas que dice que no deberían cambiar se encuentra la Selectividad. Para él es el sistema más democrático de evaluar a los alumnos. «Non os coñeces e cando estás diante dun exame non entras nas condicións do alumno nese día. Se lle saíu mal porque tiña dor de cabeza mala sorte, a vida funciona así e hai que aprender a levala día a día. Ir arrastrando aos rapaces universidade por universidade con probas particulares non ten sentido», mantiene.

Sus clases son el horizonte. Uno entra para que le expliquen cómo analizar un climograma -y pasar de la mejor manera posible por el ese drama que a los 17 años supone Selectividad- y sale con la encarecida recomendación de ver Manchester frente al mar o leerse la primera novela de Vargas Llosa. «Ata que cheguei ao instituto non lera nin o libro de familia pero unha persoa prestoume La ciudad y los perros e desde os dezaseis anos volvo a el cada ano. Sei que hai xente á que non lle gusta pola súa tendencia liberal. Pero a min dame igual o que vota, como tampouco me importa que de mozo tontease co comunismo. Ademais é liberal pero non é un meapilas. Está a favor do divorcio ou do aborto, por exemplo», sopesa sobre su escritor favorito.

«Os adolescentes están cabreados co mundo e nós temos que pór empatía»

«O malo de ter tantos alumnos cada ano e que tes que diagnosticar. E dicir: eu fago unha avaliación inicial na que comprobo como son os estudantes. E para desgraza dos bos, despreocúpome deles e intento centrarme naqueles que vexo que teñen máis problemas. Deste xeito, se tes sorte, podes conseguir cousas moi satisfactorias», cuenta esperanzado. Y defiende la figura del docente como una de las más claves para el buen desarrollo del alumno en la adolescencia. «Os rapaces aos dezaseis anos están cabreados con eles mesmos, cos pais e co mundo en xeral e nós temos que intentar pór sensatez e empatía. As persoas respóndente coma ti te comportes con elas», subraya.

Lejos de angustiarse por la jubilación que se aproxima, cada vez a paso más apresurado, empieza a enumerar una lista de libros que tiene pendientes. «Non me aburrirei. Quédame moito por desfrutar e viaxar. Ler os xornais e almorzar pode estirarse o ocupar toda a mañá. So hai unha cousa que me da mágoa. Iso que din de que cos anos gañas experiencia é mentira. Cos anos só se escapa a vida».

trayectoria vital

Quién es. Nació en Toén, en la parroquia de Mugares, en el año 1962. Impartió clase en el instituto de A Ponte, en el de As Lagoas y en el de Bande.

Su rincón. Se tomó un tiempo para decidir el rincón en el que quería ser fotografiado. Pero finalmente se decantó por el parque San Lázaro porque es uno de los lugares en los que se sienta a leer.