Beatriz Rodríguez: «Nunca é bo momento para recibir un diagnóstico de cancro, pero este é peor»

Como moitos outros ourensáns, Beatriz Rodríguez (Ourense, 1973) está teletraballando desde o 13 de marzo. Xa un día antes de que Pedro Sánchez decretara o estado de alarma, desde a Asociación Española contra el Cáncer informaron aos empregados que tiñan que ir para a casa. E desde a súa vivenda leva traballando a psicooncóloga desde entón, así como as traballadoras sociais da AECC en Ourense.

-Para os pacientes oncolóxicos está sendo unha situación dobremente complicada, porque á angustia polo diagnóstico ou a evolución da enfermidade hai que engadir a angustia a infectarse por coronavirus e a complicación de ir ás consultas ou ás probas sen acompañante. Pero o esforzo dos servizos de oncoloxía e radioterapia por darlles unha sensación de seguridade si que está facendo un efecto de tranquilidade aos pacientes. A situación non está afectando dramaticamente, pero grazas ao esforzos dos profesionais.

-¿Na asociación traballan por videoconferencia?

-Desde a AECC instóusenos a traballar cos pacientes por videoconferencia, pero non sempre é fácil. Sobre todo ao inicio da pandemia vimos que moita xente non sabía moito de novas tecnoloxías. Así que ao final facemos atención por teléfono, sobre todo.

-¿Ten os mesmos pacientes ou houbo quen ao ser así non quixo seguir?

-Practicamente teño os mesmos pacientes que antes de que se decretase o estado de alarma, pero si houbo algún caso que estaba a piques de recibir a alta e entón díxome que deixábamos a última sesión para cando poida ser presencial. Tamén demos de alta no servizo a algunhas persoas, xa todo por vía telefónica, porque ao cancro non lle afectou a pandemia, segue habendo novos diagnósticos.

-¿Hai un perfil dos enfermos que recorren a vostede?

-Non me atrevería a dicilo, porque vén xente nova e maior. Si que é máis probable un perfil feminino, pero cada vez veñen máis homes. Hai máis xente con máis idade, pero tamén porque é onde hai máis prevalencia, pero veñen enfermos de todo tipo.

-¿Son diferentes os medos segundo a idade?

-Si. A xente con trinta ou corenta anos e con nenos pequenos traen o medo de non poder atendelos, ou o de non saír adiante e non poder crialos. E tamén a xente con dependentes. Non é o mesmo un xubilado que está pasando o de ter o niño baleiro a unha persoa que ten dependentes ao cargo. Cando teñen a alguén ao cargo, a veces están máis preocupados por como levar esa situación que polo seu estado de saúde. E inflúe tamén a estabilidade socioeconómica. O departamento de traballo social está vendo dobrado e incluso triplicado o número de casos por isto. En Ourense hai una taxa de economía somerxida importante, de xente que quedou sen cobertura porque tiveron que deixar de traballar, e entón non cobran. Era unha situación que xa existía, pero que se ten agravado, tanto entre pacientes como en persoas coidadoras de pacientes.

-¿Da máis medo ter un diagnóstico hoxe?

-Nunca é un bo momento para recibir un diagnóstico de cancro, pero é peor momento este. Hai xente que cho di, e outra que di que non é peor momento que hai que ter coidado e nada máis. A capacidade de adaptación do ser humano é asombrosa. Así que non sabería responder, porque creo que depende de cada un.

-¿Os pacientes botan de menos o contacto físico?

-Tiven un caso dunha paciente que me comentaba que botaba moito de menos o contacto físico coa familia, pero a familia non a tocaba porque tiña medo a contaxiala. E eu case non sabía que dicirlle, porque entendo a necesidade de contacto da paciente, pero tamén o medo da familia. Por iso nalgúns pacientes en estadio avanzado si que observei que dixeron «para o que me queda, non vou estar illado».

«Hai pacientes aos que agora chamo todos os días se os vexo moi angustiados»

Antes de que o coronavirus mandara parar e deixar a un lado o contacto físico, as sesións presenciais de Beatriz Rodríguez duraban unha hora. Agora xa non. «Por teléfono manter unha conversa dunha hora é raro, porque non hai contacto visual, é máis difícil», sinala a psicooncóloga. Aínda así destaca que os usuarios seguen sendo moi receptivos e agradecidos, e que agora «trato de compensar esa distancia con máis cercanía».

-Normalmente as consultas son unha vez á semana, dúas se os vexo moi angustiados. E agora igual os chamo todos os días se vexo que o precisan. E valoran moitísimo unha simple chamada.

-¿Hai quen lle di, teño consulta mañá e levo tras días sen durmir?

-Iso é moi frecuente, xa era antes, pero agora máis. Ao medo de a ver que lle van dicir, cando están esperando o resultado dunha proba, agora engádese o ter que saír da casa, desprazarse, entrar no hospital... Os pacientes comentan que ao estar todo suspendido, ao entrar no hospital non hai moita xente, e ver todo baleiro xéralles máis angustia.

-¿Cando volverán ter sesións presenciais?

-Non temos data. Nós temos previsto a volver empezar traballar na sede a partir do 15 de xuño, pero con criterios para non coincidir. Pero as citas presenciais aínda tardarán, porque son pacientes de risco, xa que moitos tratamentos provocan a depresión do sistema inmunolóxico.

-¿Cres que volverán ser coma antes?

-Cos pacientes daste a man, ou un abrazo ou dous bicos segundo o momento, e agora paréceme impensable. Estaba moi implantado na nosa cultura e creo que vai cambiar, porque agora se ves a unha persoa tocar unha porta xa nos tocas ti detrás. É como se hai tres meses lle viras pasar a lingua.

---

---

---