«Na Laboral, eu fixen pola xente o que me gustaría que desen por min»

Asunción Pérez foi telefonista, psicóloga, enfermeira, perruqueira e, case sempre, intermediaria. Camiña polo interior da Universidade Laboral, e custa imaxinarse que xa non esté alí. Xubilouse hai case un lustro, pero ó asomarse pola ventá do seu antigo habitáculo, onde avisaba ós alumnos do centro para que chamasen ós seus pais, parece un día máis dos case 40 anos que estivo alí.

Agora, a súa recepción de sempre é a cabina de primeiros auxilios. Hai un desfibrilador, un botiquín e tamén unha camiña. Noutro tempo, quizá fose o seu diván para falar -e consolar- a alumnos chegados de moitos puntos da Península. Asunción garda un libro cheo de firmas e dedicatorias que lle entregaron cando dixo adeus á Laboral. «Entre as 20.00 e 22.00 horas, cada día, unha ringleira de rapaces sentábase alí -sinala as butacas- e chamaban á súa familia», conta. Había xente de Cáceres, Córdoba e Sevilla. «Todos chegaban cunha beca e procedían de familias humildes», explica. Moitos proviñan do rural. Ela recorda algún caso dun estudante que, ó desfacer a maleta, aínda desprendía un olor a ovella.

Mentres fala, xente que noutra época foi alumna detense a darlle a benvida. Asun é oriunda de Sagra, unha parroquia do Carballiño, pero vive desde hai moitos anos en Ourense. A Laboral é a súa segunda casa, senón a primeira. Cunha memoria prodixiosa, conta que cada ano recibía un álbum coas fotografías, nomes e apelidos dos novos estudantes do centro. Na maioría dos casos, recorda ata as súas orixes. É o que pasa con Manuel Rey. Era un rapaz de Cangas que, unha vez, tivo axuda económica de Asun para poder coller o tren ata Vigo e, despois, o catamarán a súa vila natal. «Non sabes como choraba», di ela.

Unha axuda para todos

Asunción, que aínda coñece o horario do claustro dos mestres, debuxa imaxinariamente unha familia numerosa. Para ela, a Laboral viña a ser iso. «Nunha ocasión, un neno que era dos Peares escachou sen querer un cristal. E moitos axudaron a pagalo poñendo cartos do seu peto», conta. Todo pasaba por xuntar mans e non deixar que ninguén caese no desánimo ou a morriña de estar lonxe de casa.

«Fixen pola xente o que me gustaría que desen por min», explica Asunción. Ela móstrase leda de que a herdanza común ás persoas que pasaron polas aulas e corredores é «que tiñan e teñen un nivel social moi bo». Algúns seguen chamando a Asun para saber que pasa na Laboral, como está a vida alí. «Eu non fixen isto soa», aclara. Porque non son poucas as ocasións nas que pide que non se lle dé máis importancia ó seu papel. No seu libro de homenaxe, as dedicatorias instan a pensar o contrario. Rapaces e rapazas de moitas idades, de moitos puntos da xeografía peninsular, deixaron despedidas máis ou menos sentidas, pero cun denominador case común en todas elas: que Asunción nunca lles virou as costas.

Javier Meiriño escribiu nunha das follas: «De un corazón sencillo, para un corazón noble». Outro engadía: «Só dúas palabras para definirte: boa persoa». Asun, que en ocasións chegou a cortarlle o pelo a máis dun dos alumnos nos servicios do centro, enumera todas as tarefas que nalgún momento chegou a asumir. Como evitar que algún rapaz se quedase sen beca por chegar fóra de prazo ou por non saber dialogar cos profesores á hora de pedir a revisión dun exame.

Durante a visita ó centro, e coa recepción sen persoal á vista, soou o teléfono. E ela non dubidou en descolgar: «Universidad Laboral, dígame».

 «Na despedida do antigo director chegamos a reunir a 250 persoas»

Asunción é, á súa maneira, unha planificadora de eventos. Na despedida de José María Carballeira, director do centro ata finais do curso pasado, ela comezou a mover contactos e axenda moito antes para, chegado o momento, congregar a preto de 250 persoas para brindarlle un recoñecemento no seu adeus. Había mestres e antigos docentes, exalumnos e tamén persoal administrativo que traballou, ou traballa, neste mítico centro educativo da capital provincial.

As figuras que deixan bo recordo na Laboral non morren, quedan para sempre en forma de árbore nos xardíns que rodean o edificio. Asun conta que hai un por cada promoción que se graduou alí, pero tamén un granado por aquelas persoas que morreron e foron parte da familia que alí había. Ela comeza a facer unha lista mental de que nomes foron clave para que a Laboral surxise e axudase a mozos e mozas da provincia a ter estudos. E detense en Efrén Borrajo, un home de Xunqueira de Ambia que traballou no Ministerio de Traballo durante os anos da ditadura e facilitou que a Universidade Laboral vise a luz. «Sen el, nada do que chegou ata a actualidade tería pasado», conta agradecida Asun.

---

---

---