Os que gustamos da nosa música tradicional sentimos —ou, cando menos, no meu caso así é— curiosidade polas músicas tradicionais doutros lugares da península e das illas, o que nos leva a mergullármonos nas procelosas augas da Internet para poder escoitalas, unhas veces a tiro fixo, seguindo algunha información ou consello, e outras ao chou, agardando atopar algunha xoia musical descoñecida.
Hai uns días atopei en Youtube un fragmento dun concerto de música tradicional canaria celebrado o 17 de xullo de 2016 en Puerto de Santiago (Santiago del Teide, Tenerife) a cargo do timplista majorero Domingo Rodríguez Oramas El Colorao, o guitarrista palmero Juan Carlos Pérez Brito, o cantor chicharrero José Manuel Ramos, a cantora invidente chicharrera Fabiola Socas e o cantor canarión Pedro Manuel Afonso. Interpretan magnificamente tres folías, pero a miña sorpresa prodúcese ao escoitar a última, xa que a súa letra é a seguinte: «Este timple que usted toca siente como una persona, unas veces canta y ríe, otras veces gime y llora». Como membro da Coral De Ruada —penso que bo coñecedor do seu repertorio histórico— deseguida recoñecín unha letra moi semellante, case que idéntica —agás o primeiro verso—, do noso repertorio. Trátase da primeira das dúas letras do Alalá do Cebreiro, que di así: «Esta gaitiña que eu toco sente como unha persoa, unhas veces canta e rie, outras veces xime e chora». Foi gravada en 1959 formando parte do LP «Así canta Galicia» (quinta peza da cara A), o primeiro da época de Manuel de Dios como director, editado en España por Hispavox (Venevox, en Venezuela; Gamma, en México; Antar, en Uruguai). Tamén se pode escoitar en Youtube.
Coincidencia? Como diría o eminente antropólogo e psicólogo Luis Cencillo de Pineda, as coincidencias ou casualidades non existen. En todo caso trataríase do que el denomina, baseándose na idea do inconsciente colectivo, sincronicidade. Eu penso que este caso ten unha explicación bastante máis lóxica, xa que resulta moi doado imaxinar un emigrante galego que viaxou a Canarias levando, coa súa equipaxe, a morriña en forma de cantiga e un cantor canario que adaptou a letra da mesma ao escoitala. Tamén puidera ser ao revés, non lles parece? Eu, de tódolos xeitos, inclínome pola primeira opción.