A disciplina de reinventar a vida

Diego Ameixeiras

OPINIÓN

Retrato de Proust aos 21 anos realizado por Jacques-Emile Blanche.
Retrato de Proust aos 21 anos realizado por Jacques-Emile Blanche.

04 jul 2024 . Actualizado a las 20:04 h.

Preguntáronme polas motivacións da escrita. Non só a min: tamén a Fran Alonso, María Solar e Héctor Cajaraville, colegas do oficio cos que compartín unha tarde de debate no antigo cemiterio do Hospital Psiquiátrico de Conxo, en Santiago, un deses lugares que impón respecto a quen o visita por primeira vez, obrigado a non sorprenderse se atopa por alí a Vincent Price buscando a tumba de Ligeia. Defendinme como puiden, pero recoñezo que nunca consigo responder con sentido a esa pregunta. Expuxen as miñas razóns diante dos vivos cando, en realidade, non deixaba de pensar nos mortos anónimos que descansan naquel recanto. Nas historias que sosteñen cada unha das cruces sen nome que ocupan un lugar cun pasado terrible. Todo son enigmas. Misterios coma os avatares do capitán Mette, mariño alemán —espía durante a primeira guerra mundial— que repousa no recinto baixo unha sorprendente lápida. Imaxino que escribimos, entre outras razóns, para mantermos vivo o diálogo cos que marcharon e ofrecerlles unha versión actualizada desa conversa aos que están por chegar. Escribimos, penso eu, igual que lemos: para atanguer novas vidas, para atoparnos con outro tempo, para non perder o norte. “Mas a vida, a vida, a vida, / a vida só é possível / reinventada”, insiste Cecília Meireles. Ensínanos Umberto Eco que coa lectura lembramos a nosa infancia a través dos xogos de Proust, que sufrimos por amor canda as paixóns de Píramo e Tisbe, que a literatura é un anticipo da inmortalidade. Sentinme un pouco inmortal nun cemiterio que descoñecía. Inmortal pola impresión de estar asinando, mentres tentaba explicarme, un pacto de complicidade espontánea cos que me acompañaban na mesa e no público: cos vivos que apareceron para escoitarnos e cos defuntos que levan décadas alí, baixo terra, custodiando a memoria nunca escrita do que foron. Alenta descubrir a labor de xente como a que forma parte da Asociación Itínera, os voluntarios que traballan no psiquiátrico. Non tomou a palabra o capitán Mette, remiso a instruírnos en intelixencia alemá. Pero advertín que se escoitaba unha música emocional entre as árbores, incitada polos organizadores da palestra, que chamaba a subscribirmos un acordo moi serio co presente. “A esperanza é unha disciplina”, lémbranos Angela Davis. A disciplina de ler, a disciplina de escribir. A disciplina de acompañarse. A disciplina de reinventar a vida.