A cultura é a amalgama do pensamento e o sentimento, a arquitectura que sustenta o ser persoal e social. Vai máis alá da erudición; o cúmulo de datos aprendidos chega a impedir elaborar unha razón propia e gozar do contido estético subxacente en toda experiencia.
A cultura entra polos sentidos desde a infancia, atravesa os distintos planos da consciencia e vai evolucionando coas relacións humanas e a experiencia afectiva. Por iso, as linguas dispoñen de verbos duais para expresar os matices das nosas accións, desde os máis epidérmicos a aqueloutros máis profundos.
A nosa fisioloxía ocular permite velo todo. En cambio, mirar ou contemplar é unha acción intencionada, tan atenta aos cadros dunha exposición como a un filme na máxica caixa negra do cine. Andar é circular polo espazo coa vista perdida cara a un obxectivo determinado, alleos ás persoas que transitan ao noso redor, ao alboroto das crianzas, á presenza acusadora dos excluídos. Pasear, pola contra, pode ser unha experiencia cultivada, atenta á diversidade da escena humana, recibindo a información da paisaxe urbana e a do campo, contemplando a arquitectura emocional e a natureza. Unha cultura paisaxeira é o mellor antídoto contra o estrago do territorio.
Ler é un intercambio de miradas entre o autor e o lector, sexa en diagonal para ter unha idea contextual, deslizándonos pola boa literatura para gozar de cada liña ou insistindo para descifrar un parágrafo de difícil comprensión.
Oímolo case todo, pero poucas veces prestamos atención. Saber escoitar implica unha cultura auditiva que hai que formar, que se bota de menos no cotián e, en particular, no exercicio da política excesivamente enfiado con descualificacións e lemas estereotipados. A música é aconsellable como un vehículo de comunicación excelente que aproxima posturas e calma paixóns irracionais.
A cultura gastronómica, tan en voga, baséase na unión do gusto e o olfacto, e mesmo o tacto permite materializar os sentimentos máis a flor de pel, de xeito que cando un sentido é deficitario os outros se esforzan por complementalo.
A cultura favorece o goce do tempo da vida porque nos aproxima á beleza, impúlsanos a amar e axúdanos a soportar a dor. A cultura é unha soa, participativa ou contemplativa, é un desafío permanente de renovación, de creación. É, demais, unha industria que ofrece múltiples oportunidades. Todo isto parece trivial cando a economía marca a pauta. Ironicamente, por que non un ministerio ou consellería de Cultura e Economía?