«Non penso ir á fodida Casa Branca», dixo Megan Rapinoe, capitá da selección estadounidense de fútbol. En realidade, as xogadoras nin sequera saben se van ser convidadas a que as reciba Trump no caso de que gañen a Copa do Mundo, pero Rapinoe xa desprezou a idea a causa desa foto que deu a volta ao mundo: na beira do río Bravo, dous corpos boca abaixo, cos narices aínda somerxidos na auga que os matou. Son Valeria, unha nena de dous anos, e o seu pai. Chegaran desde O Salvador ao campamento Porta de México, onde fartaron de agardar pola cita para a tramitación do asilo nos Estados Unidos. Contouno Tania, a nai, que viu como a corrente do río tragaba aos seus, deixándoa sen nada.
Se cadra vostedes pensan que o río Bravo segue sendo ese da épica de homes a cabalo que mastigan tabaco baixo a música de Dimitri Tiomkin. Pero non. Nunca o foi. O río Bravo é unha tumba chea de quen picaron na estafa do soño americano e toparon coa bocaza fedenta de Trump. Cóntao moi ben Valeria Luisselli no seu ensaio Os nenos perdidos, onde relata a súa experiencia como intérprete nun xulgado de Nova York a través das corenta preguntas que responden os menores para a súa admisión no país. Nada de épica. Só unha reflexión crúa sobre a perda da infancia mediante as historias daqueles a quen, para optar unha vida, só queda certa temeridade.
Os migrantes non terían voz sen Luisselli e sen Rapinoe, que sinalan a Trump coma ese que converteu os nenos perdidos en mortos ou superviventes. Non hai máis categorías para eles. Ante iso, non cabe o silencio. Logo chámanlles valentes ás que erguen a voz. Pero non é valentía porque elas non xogan gran cousa: é só responsabilidade. E moita dignidade.