Fun un nacionalista sentimental. Quizá aínda o sigo sendo, pero non podo negar que tamén amo esta España que non existe. Iso parece. Porque la pasada semana, como un réquiem en Mozart menor, eclosionaron as músicas do funeral español e hispano. Ata algúns que queren gobernar o «Estado» senten querenza por derrubar o Estado. España non existe, repito. Por iso resulta urxente reconstruíla e gritar, sen rubor, «Viva España» (espero, a estas alturas do partido, non ser considerado un folclórico extravagante: todo é posible). E proclamo, tamén, «viva Galicia». Non son realidades excluíntes, senón complementarias, aínda que moitos se obstinen en sementar de rancor cada unha das súas consignas e dogmas, en alimentar un Golem que avanza imparable, en lanzar pedras contra si mesmos. Sentirse galego non quere dicir non sentirse español. Pero estas cousas un foinas aprendendo co paso dos anos. A experiencia outorga unha razón fundamental: chega un momento en que non ten ningún sentido a máscara, o ocultamento, a banalidade e estulticia do politicamente correcto.
A miña particular vivencia resulta ilustrativa. Vivo a escasos quilómetros de Portugal. Vou a Chaves con frecuencia. Alí comprei os meus primeiros exemplares de Pessoa ou Eça de Queiroz, de Miguel Torga ou Agustina Bessa?Luis. Gústame Portugal, de sur a norte, pero non me sinto portugués. Sei que resulta moi ousado afirmalo no meu país, e máis dedicando a vida profesional á cultura, pero non me sinto máis portugués que andaluz, catalán ou vasco. Teño con eles máis en común que cun veciño de Chaves. ¿Por que son tan atrevido?, debo preguntarme. Dende hoxe deixaría de ser considerado escritor galego se antes, hai moitos anos xa, non me expulsasen do Parnaso por atreverme a criticar ao Goberno bipartito e, vade retro, por escribir catro libros en español aínda que publicase máis de trinta libros en galego (ata un célebre intelectual afirmou que eu estaba virando perigosamente cara á «extrema dereita»). Se non es exclusivamente dos «nosos», es un traidor. Velaquí a conclusión. Por extensión: se te sentes tamén español, non podes sentirte galego. E con ese sofisma camiña Galicia. Con ese sofisma, camiña España.
Galicia ten futuro porque ten pasado. É distinta e distinguida, creativa, resistente e persistente, tenaz. Temos unha lingua que ten sabor e migas de pantrigo entre as súas letras. Somos un país, ou somos unha nación, qué importa en realidade a semántica do termo. Por iso hoxe escribo esta columna. Con toda a incorrección que me é propia. Con todas as cicatrices escritas con tinta de corazón no meu pasado recente. Con azos, en carne viva, e sen mentir nin mentirme. Amo Galicia, amo España: ¿cal é o pecado? Precisamos un proxecto de cohesión conxunta. Un futuro labrado sobre o sentido común e os afectos, non sobre o odio e a aniquilación do discrepante. España existe. Galicia, tamén. O futuro escribirase sumando ou non se escribirá. España ha muerto, ¡Viva España!