La flota pierde el 90 % de las capturas medias del siglo en verano y el 84 % de los ingresos
26 ago 2020 . Actualizado a las 05:00 h.Dice Alberto Otero, subdirector de Investigación e Apoio Científico Técnico de la Consellería do Mar, que la escasez de pulpo de tamaño comercial (un mínimo de un kilo en Galicia) no significa que se haya esfumado. Por la información que manejan, la población del octópodo «é bastante estable». Si no se captura puede deberse a las «importantes variacións anuais», vinculadas con las puestas del año pasado, las condiciones oceanográficas, la temperatura del agua... Biológicamente, de momento no detectan ningún problema acuciante, aunque estudian lo que reconoce como una «caída drástica». Implacables, las estadísticas oficiales lo confirman. Nunca se pescó menos pulpo en Galicia.
Datos de la Plataforma Tecnolóxica da Pesca ratifican lo que perciben los naseiros desde que en julio se reanudó la pesquería, tras un mes de veda, la mitad de los dos de casi todos los años desde 1992. Del 1 de julio hasta ayer, el balance provisional indica que las capturas rondan los 38.000 kilos. Son el 10 % de los 378.000 kilos de media vendidos cada verano en lo que va de siglo. Por tanto, la flota ha pescado el 90 % menos, lo que económicamente ha castigado sus economías privándolos del 84 % de los ingresos medios. Durante las últimas ocho semanas, en todas las lonjas gallegas se facturaron 320.000 euros con el octópodo, el 16 % de los 1,98 millones de promedio estival desde el 2000.
«Que se pesque pouco un ano non implica que ao seguinte non se poida pescar moitísimo», confía Alberto Otero. Eso sí, a partir de diciembre, cuando las larvas de la puesta de este año crezcan, tocará «ver o stock dispoñible».
«A drástica caída do polbo non se pode achacar a unha soa causa, aínda non hai certeza do que está a pasar»
Alberto Otero, subdirector xeral de Investigación na Consellería do Mar, apunta a factores oceanográficos, cambio climático...
Consultada a Consellería do Mar sobre a campaña do polbo no verano da pandemia, no seu nome fala o subdirector xeral de Investigación e Apoio Científico Técnico, o biólogo Alberto Otero Peña.
-As estatísticas oficiais revelan una situación inédita en 20 anos. Que datos manexa a consellería?
-Os publicados. A verdade é que parece que o polbo ten unha situación complicada este ano. Pasa máis veces, é unha especie con altas e baixas; hai anos moi bos e outros peor. Fai dous anos houbo tamén unha baixada, menor que este, pero tamén era complicada.
-As capturas son o 10 % da media do século, é circunstancial?
- O certo é que despois da parada hai unha caída drástica. Nas anteriores a baixada non é tan pronunciada.
-A veda reabre o 1 de xullo...
-Completamente de acordo, os datos de agosto, 3.000 kilos, non ten nada que ver co do ano pasado. Si é unha caída moi drástica.
-Que seguimento fai a consellería? Ademais das estatísticas hai algunha investigación?
-Temos un equipo de mostrexadores, que embarca todos os días na flota de baixura (...). Toman datos de todo o que capturan os barcos, independentemente de que sexa comercial ou non (...). Esa estatística non ten nada que ver moitas veces co que se vende, recolle todo o que se captura nunha serie histórica de fai máis de vinte anos. Así sabemos, máis ou menos, o estado da pesquería e a súa evolución. No polbo, a tendencia anual reflexa estas flutuacións, pero no total nada indica que teña un problema especialmente duro.
-Que non haxa de talla comercial non equivale a que escasee?
-O ciclo biolóxico do polbo é diferente a outras especies. Os que se pescan este ano son o resultado da posta do ano anterior (...). As condicións oceanográficas son moi importantes, ás veces unha variación dunha corrente, o afloramento que non chega ben a Galicia ou calquera cousa inflúe en que haxa máis ou menos recrutamento. Pode ser unha causa. Ao mellor o ano pasado foi menor por unha destas cuestións.
-Ademais dos oceanográficos, algún outro factor ambiental?
-Si, claro, o cambio climático pode estar afectando, tamén unha sobrepesca, hai múltiples factores. O que si temos detectado é que, por exemplo, no 2018, un ano tamén de baixada importante, o seguinte foi un ano bo. O polbo é unha especie cunha vida relativamente corta, arredor dun ano ou dous. Pode ser que lle afecten estas cuestións e a posta deste ano sexa suficiente e non inflúa, pese á temperatura da auga, e teñamos un ano moi bo. Se houbo unha posta correcta, boa, imos a ter stock e campaña do ano que vén vai a ser boa.
-Detectouse subida ou baixada da temperatura das augas?
-Non teño constancia, nós levamos a pesquería en si. Temos un equipo de biólogos que a analiza, tendo en conta múltiples factores. Aínda non dou tempo, estamos vendo a evolución. Falo de temas biolóxicos, pero poden ser outros, coma o fallo oceanográfico, o incremento ou baixada da temperatura da auga, unha sobrepesca no recrutamento do ano pasado... Non se pode achacar a unha soa causa porque aínda non hai certeza do que está a pasar.
-Puido repercutir a redución da veda de dous meses a un?
-Non na pesquería deste ano, porque, como xa dixen, os polbos que temos son da posta do ano pasado. Si podemos estar afectando á do ano que vén (...). Os que se deixaron de pescar antes da primavera e os da parada deberían de ser suficiente stock para ter unha posta como todos os anos. Aí hai un fallo parece que do ano anterior, a veda deste, un mes ou dous, afectaría practicamente nada. Iso en caso de que houbera unhas condicións adversas outra vez, ou non houbera stock suficiente. A partir de agora, nas campañas que faga o Oceanográfico, si se fan, haberá que ver a cantidade de larvas de polbo que hai no mar ou, en todo caso, a partir de decembro, que é cando empezan a detectarse larvas un pouco máis grandes, ver o stock dispoñible (...).
-Por que desapareceu o polbo?
-Estamos no medio do problema, temos que ver moitas variables. Esperemos que sexa unha situación normal, porque as series históricas nos din que é así e parece que a poboación é bastante estable. A bioloxía non é unha ciencia exacta, esta é a tendencia dos. Que pasara unha cousa que aínda non temos controlada? Pois haberá que valoralo cando empecemos a ver o recrutamento deste ano. Agardemos que esta sexa unha desas campañas baixas, máis marcada, pero que non teña máis consecuencias.