Patrocinado porPatrocinado por

Revelan la presencia de microplásticos en mejillones de un mercado de Vigo

L. Vidal REDACCIÓN / LA VOZ

SOMOS MAR

CESAR QUIAN

Los expertos hacen un llamamiento a la tranquilidad: «Nesa cantidade non supoñen ningún risco para a saúde»

30 ago 2019 . Actualizado a las 05:00 h.

Un estudio realizado por el Instituto Español de Oceanografía con mejillones del mercado vigués de Bouzas reveló la presencia de microplásticos en los moluscos. Pero que no cunda el pánico. «Non hai máis microplásticos nun mexillón galego que en calquera outro mexilón do mundo», sentencia el biólogo Ricardo Beiras. Y desde luego, no más que en todos los compartimentos del ambiente que nos rodea, desde el agua potable que bebemos al aire que respiramos.

Tampoco debería preocuparnos el hecho de que estén a la venta. «Non é como cando o molusco ten a toxina. Os niveis de plástico que poden presentar son moi baixos e non supoñen ningún risco para a saúde», puntualiza este experto en microplásticos. Cantidades inocuas que respalda un informe de la FAO (Organización de las Naciones Unidas para la Alimentación y la Agricultura) del 2018. «O modelado que fixeron incluía o suposto de que, incluso se o 100 % dos aditivos pasasen do plástico ao marisco ou aos peixes, nin sequera así existiría perigo para o ser humano porque se trataría de pedazos minúsculos». Se calcula que en una ración de 225 gramos de mejillones puede haber unos 7 microgramos de plástico (menos del 0,1 % de la ingesta diaria total).

Omnipresente y ¿tóxico?

Beiras huye de mensajes alarmistas pero no por ello deja de ser realista: «Conforme os científicos van buscando microplásticos en novos sitios, atópanos. No intestino humano, no chan que se cultiva, na roupa sintética. Iso é o que nos debería inquietar, que está en todas partes, o que indica que estamos a producir demasiado plástico e que está a chegar a onde non debería», asegura.

El material de por sí es inerte, pero no algunos de sus componentes. Aditivos químicos como el bisfenol A o los ftalatos han sido retirados ya por algunas empresas y sometidos a restricciones en la UE, «en contacto con alimentos, nos biberóns dos bebés, ou en xoguetes para os máis pequenos». Hay sospechas de toxicidad. «Poderían ter efectos hormonais, pero non se pode comprobar ata despois de longas exposicións», matiza este profesor de Contaminación en la Facultade de Ciencias do Mar de la UVigo. A la pregunta de si son mejores o peores los plásticos de la industria actual, Beiras asegura que «son practicamente os mesmos que hai anos, no noventa e pico por cento». El polietileno, el plástico estándar, el más corriente, es sin embargo, «un dos menos perigosos dende o punto de vista toxicolóxico», precisa. Por eso advierte de la amenaza que puede constituir querer reemplazarlo por otros cuyos efectos a largo plazo son ahora mismo desconocidos. «Non é boa idea cambialo por outros polímeros sen asegurarnos de que os novos non van ser tóxicos, porque ao querer conseguir as mesmas propiedades de resistencia ou flexibilidade que cos clásicos derivados do petróleo entón engadiranse máis aditivos químicos». En resumen, que será peor el remedio que la enfermedad. «Si. Degradarase. Pero, toxicoloxicamente, será peor». 

Además, hay una cara oculta, relacionada con la degradación del plástico, y recientemente descubierta. «Antes pensabamos que unha bolsa ou unha botella quedaban no medio ambiente inalterables durante centos de anos. Hoxe sabemos que rompen, que se van fragmentando e xerando microplásticos». En el mejor de los casos, el mecanismo filtrador del mejillón es capaz de deshacerse de ellos fácilmente, pero no siempre. Depende del tamaño. «Os máis fáciles de observar, os que miden un milímetro ou medio, non supoñen un problema importante. Atoparémolos nas branquias, que son o órgano que usa para filtrar a auga, como unha especie de peneira onde as partículas quedan atrapadas. A través duns cilios inxire eses microplásticos, cómeos. Pero tan pronto pasan ao aparato dixestivo, como non son alimento, expúlsaos». Otra situación distinta es si hablamos de nanoplásticos, que suponen la milésima parte de una micra. «Son tan pequenos que o mexillón si pode chegar a acumulalos, porque atravesan as membranas das células». Y ahí es donde la especie se puede resentir. «Certas substancias que levan os plásticos actúan de xeito similar ás hormonas femininas. Esa inxesta podería descompensar o seu ciclo reproductivo, influir na maduración do exemplar, no desove... De súpeto o animal vese exposto a unhas substancias químicas que non son producidas polo seu propio organismo. Non os vai matar, pero a longo prazo pode ter consecuencias sobre a súa poboación». Esas nanopartículas no habían sido estudiadas porque las redes empleadas por los oceanográfos no las capturaban. El tamaño de la malla se ha ido adaptando así que «dentro duns anos poderemos cuantificar mellor os seus efectos».

Y concluye: «De momento, os niveis que estamos atopando non son preocupantes, pero é momento de atallar o problema. Despois pode que sexa demasiado tarde».