Patrocinado porPatrocinado por

«Temos atopado golfiños mortos a tiros ou acoitelados. Hoxe iso xa non pasa»

L. Vidal REDACCIÓN / LA VOZ

SOMOS MAR

MARTINA MISER

Los biólogos reclaman financiación para poder reducir las capturas accidentales; los pescadores, ayudas por los daños que causan

23 ago 2019 . Actualizado a las 05:00 h.

La conservación de la fauna marina salvaje no tiene por qué estar reñida con la actividad pesquera -de hecho, la lógica debería ser la convivencia pacífica entre ambas-, pero a veces los intereses de una y otra parte chocan como trenes. El último episodio relacionado con este matrimonio condenado a entenderse tuvo lugar esta semana en la ría de Vigo, después de que unas nasas capturasen de forma accidental una tortuga laúd procedente del Caribe.

La pregunta es: ¿se pueden evitar este tipo de situaciones? «Imposible non hai nada. Poderíanse lastrar os cabos ou incluso poñer un dispositivo cun mando sen fíos, como os dos portais ou os garaxes, para que soltase o cabo da boia; pero claro, iso faría a arte inviable polo custo económico que tería», reconoce Alfredo López, biólogo de la Coordinadora para o Estudo dos Mamíferos Mariños (Cemma).

Ejemplar de tortuga laúd que apareció muerta en aguas de Bueu enredada en unos aparejos
Ejemplar de tortuga laúd que apareció muerta en aguas de Bueu enredada en unos aparejos

En cualquier caso, tienen claro que para articular cualquier tipo de medida hace falta financiación. En su día, personal del Cemma se embarcó en buques pesqueros para recabar datos sobre la interacción de los mamíferos con la pesca y facilitar información al sector. Pero la evaluación de la efectividad de las distintas artes y el impacto concreto de estas sobre la biodiversidad marina es una asignatura pendiente. 

Falsos mitos entre pescadores

Aquella iniciativa, financiada por la Xunta, no tuvo continuidad en el tiempo. «Si se sabe que o arrastre ten máis consecuencias nos golfiños comúns, e que o cerco afecta máis á toniña, pero hai que seguir investigando», insiste López. «Poderíanse probar modificacións en redes ou sistemas para reducir capturas accidentais. Pero claro, se con eses métodos o pescador non pesca tamén habería que compensalo».

Sobre el nivel de información y concienciación de los pescadores, desde el Cemma aseguran que se ha avanzado mucho, pero que todavía persisten demasiados mitos. «Como que por exemplo cada cetáceo come mil quilos, e nós explicámoslles que un barco arrastreiro descarga nun día o que comen todos os cetáceos que hai en Galicia nun mes. As nosas cifras baséanse en datos científicos. Que a mensaxe calle é un proceso lento, pero necesario», concluye.

Ballena atropellada por un barco portacontenedores y trasladada al puerto de Marín
Ballena atropellada por un barco portacontenedores y trasladada al puerto de Marín CAPOTILLO

A pesar de todo, López no ha sido testigo de una gran cantidad de malas prácticas a bordo. «A xente é bastante razoable. Se ve nun golfiño atrapado vivo o lóxico é que o solten. Hai moitos anos atopabamos exemplares asasinados a disparos ou acoitelados. Hoxe iso, afortunadamente, non pasa. O que ocorre é que ás veces, por falta de coñecemento, poden tirarlle dunha aleta, ou aparecen cetáceos coa cola cortada. Agora ben, fanllo unha vez que están mortos, para que non rompan as redes». Saber cómo mover un animal atrapado, o cómo liberarlo, es cuestión de aprendizaje: «Igual que se dan nocións de RCP (reanimación cardiopulmonar) nas escolas».

Los pescadores se sienten impotentes: «Non hai método legal coñecido que pare este fenómeno» 

¿Qué opinan los pescadores de esta eterna polémica? Comparten, con científicos y Administración, que la solución no es fácil. «A quen lle reclamas?», se pregunta Ruperto Costa, patrón mayor de Cambados. En su zona no se han producido este año tantos episodios relacionados con roturas de aparejos, pero sí más al sur. «Chegaron moitas queixas de Raxó», apunta.

En Bueu se probaron hace unos años aparatos electrónicos que emitían un sonido con efecto, a priori, espantador. «As primeiras semanas resultou efectivo, pero logo acostumáronse e pasou ao revés, o son era un imán. Relacionábano coa presenza de peixes». Los pescadores asisten con pasmo a la presencia de grandes mamíferos que parecen cada vez más acomodados en nuestras aguas. «Entran na ría e non saen dela. Tennos pasado este ano estar traballando o raño e velos ao noso lado máis tranquilos ca unhas castañolas».

Cría de delfín, muerta entre redes, en la playa de Laxe
Cría de delfín, muerta entre redes, en la playa de Laxe JOSE MANUEL CASAL

El dirigente del pósito cambadés asegura que siempre los han respetado, «pero claro, se atacan aparellos a convivencia non é tan ideal como o que pintan as fotos dos turistas», matiza. «Levantas unha peza do xeito e está toda mordida, ou os panos máis duros do cerco». El arreglo de cada aparejo puede costar unos 400 euros. Por no hablar de las tardes enteras que supone tal amaño. «Puxemos este problema enriba da mesa moitas veces. O Goberno é consciente, pero...». En cuanto a posibles compensaciones, es pesimista: «Terías que demostralo. Vir o perito de cada vez... Véxoo complicado».