A primeira vez que vin o lobo tería eu uns seis ou sete anos e recoñecino de contado porque era igualiño que os que saían nos contos acuñados. Atravesábamos en coche os montes de Pedrafita pola estrada vella e o lobo saltou de entre a maleza para pasearse maxestoso á luz irreal dos faros de néboa, para desaparecer axiña como un fantasma. Dicíase entón que ao ver o lobo un perdía a fala. A min pasoume. Quedei durante uns minutos repelucado, como se chamaba o fenómeno exactamente. Xa sexa cultura ou atavismo, a verdade é que hai algo especial no medo que inspira o lobo.
Precisamente coincidindo a semana pasada co San Froilán, o patrón lucense que ten un famoso milagre relacionado cos lobos, volveron os ataques do animal por todo o país. Hóuboos xa ao longo deste ano en Irixoa, en Monfero, en Vimianzo... A xeografía do lobo é tan variada como a do toxo, pero ultimamente parece que prefire sobre todo os contornos claros e amplos de Lugo e Terra Chá, e este verán xa fixo acto de aparición en Cospeito, en Rábade, en Guitiriz, e a semana pasada en Parga, onde fixo unha masacre. Trinta e tres ovellas quedaron ensanguentadas nun prado, como farrapos de la decorados con caraveis. Once delas aínda agonizaban cando chegou o veterinario para acabalas. Fixo así unha vez o año o seu papel de símbolo universal da inocencia, de animal sacrificial por antonomasia. Os paisanos quéixanse: as indemnizacións, ao contrario que o lobo, tardan e son escasas. Dise que o ano pasado o lobo se cobrou más de mil duascentas reses; pero son seguramente moitas máis porque os paisanos xa non se molestan en denunciar. Dise na Biblia que o año poderá descansar tranquilo a carón do lobo no Reino dos Ceos, pero no Reino de Galicia ese caso non se dá de momento. O lobo segue a ser un lobo para a ovella. Está claro que non é fácil, pero realmente non se pode facer nada máis para lograr una coexistencia máis pacífica entre o lobo e o paisano?
Hai uns días, nunha entrevista nestas mesmas páxinas, un experto que fai un gran traballo censando lobos propoñía a solución de protexer os rabaños con cans mastíns. O que pasa é que, francamente, eu case que lles teño máis medo aos mastíns que aos lobos. Xa sei que se fai noutros sitios, pero non entendo ben esta lóxica conservacionista. Se de súpeto aos paisanos de toda Galicia lles dese por seguir este consello ao mellor salvábase o lobo pero quen estaría en perigo sería o can de palleiro, que quedaría no paro de contado. E o can de palleiro penso que é unha especie quizás máis autóctona que o lobo.
Se crésemos en milagres, o ideal sería aplicar a idea de San Froilán, que consistía en darlle un posto de traballo ao lobo, concretamente de bibliotecario. Segundo a lenda, cando o lobo lle comeu o burro no que levaba os libros do convento, o santo lugués obrigou ao animal a cargar a partir de entón cos libros. A escena pódese ver, por exemplo, no cadeirado do coro da catedral de Lugo, a representación que máis me gusta porque é a única na que santo e lobo se miran. Desgraciadamente, a mesma historia se conta, exactamente igual, de Guillermo de Vercelli -que mesmo lle puxo unha sela de montar ao lobo-, a San Hervé, a San Filiberto de Jumières, a San Austreberte, a San Esteban de Carovilli -coñecido precisamente como Santo Stefano del Lupo-... Etcétera, etcétera. Así que haberá que sospeitar que se trata dunha fantasía recorrente na sociedade campesiña de antano, e quizais na sociedade urbana de hoxe: a de que existe un punto de equilibro no que a ferocidade e o medo do lobo e a do home se igualan e se anulan, e ambos poden convivir.