«Veño aínda á biblioteca porque quero morrer coas botas postas»

Begoña R. Sotelino

LUGO CIUDAD

O histórico intelectual galeguista, o último da súa xeración, cumprirá 95 anos o próximo luns 7 de xaneiro mentres continúa traballando

02 ene 2008 . Actualizado a las 11:31 h.

Francisco Fernández del Riego está a piques de cumprir 95 anos. O ilustre galeguista histórico, intelectual, escritor e traballador incansable, naceu un 7 de xaneiro de 1913 en Vilanova de Lourenzá (Lugo), aínda que desde 1939 reside en Vigo, onde aínda acude á Fundación Penzol. «Estou só. Absolutamente só. Vivo cunha rapaza dominicana, moi agradable, que me coida, e case pódese dicir que cun amigo -Enrique, que traballou comigo en Galaxia mentres estiven na empresa- que me visita asiduamente. É dunha fidelidade absoluta e faime compaña case permanente. E así van discorrendo os días.», di.

-Entón, ¿non ten ganas de celebrar o seu aniversario?

-Non. Nunca tiven ganas de celebración porque a min gústanme as festas que me apetecen, non as que me obrigan.

- ¿Segue acudindo á Fundación Penzol, como sempre?

-Xa non. Cando podo fago un esforzo e veño ata a biblioteca, porque quero morrer coas botas postas. Desde o ano 63 en que contribuín a súa fundación, hasta hoxe, vin todos os días. ¡Xa choveu!, aínda que agora non chove nada. Ultimamente, veño dúas ou tres veces á semana, porque teño un problema de artrose que me impide o movemento e preciso do coche aínda que vivo cerca, na praza de Compostela. ¡Pero a cabeza consérvoa igual! Iso si, estou case cego. Vexo mal por un ollo e polo outro, deficientemente. Por iso teño que utilizar moito a lupa.

-Aínda así, segue escribindo...

-Manteño unha colaboración semanal con La Voz, que podo facer grazas ao meu pasado, porque son un lector e un estudoso desde que tiña 16 anos. A cabeza encheuse de coñecementos e deles estou vivindo. Os artigos que non requiren dun estilo especial dítoos, e os outros fágoos coa vella máquina de escribir. Aínda que non vexa, coñezo de oficio o teclado e saen as cousas.

-¿Que vai pasar coa Fundación Penzol cando vostede xa non se ocupe dela?

-Non sei. Aí queda o consello renovado e os que están aí encargaranse. Nútrese con nova xente, intelectuais. Veremos.... Penso que hai un futuro para a Fundación. ¡Ten que habelo! Non naceu para un tempo limitado, senón para perdurar.

-¿Quédalle algo por facer?

-Eu creo que xa fixen todo. Fun das Mocidades de Galiza, do Partido Galeguista, non me beneficiei de nada e nunca tiven un posto público (pagado, digo). Cando veu a transición chegou xente nova e seica están inventando Galicia. Nós non a vivimos. Empezan a vivila agora. Hai unha Galicia real, segundo eles, que é esta. E hai outra, a histórica que cando convén se recorre a ela. Pero parece que Galicia como nacionalidade no existiu. Os que traballamos antes xa non contamos. A min a política decepcionoume moito no seu proceso. Eu era un idealista pragmático, pero hoxe a política é outra cousa que eu non entendo.

-¿Que futuro lle espera ao galego?

-Sempre fun optimista. Seguirá vivo se ten mais cultivadores. Eu recordo que na nosa época non había unha sola muller -despois de Rosalía de Castro e Sofía Casanova- que cultivase o galego. E hoxe hai moitas mulleres e un ambiente feminino moi copioso e valorado que fai literatura en galego.

- ¿Hai calidade lingüística na literatura?

-Incrementouse moito o seu cultivo, pero na miña opinión, nos escritores hai pobreza de léxico, deficiencia de sintaxe e na oratoria, que xa non existe, fálase un galego castelanizado. Os intelectuais de antes, Risco, Castelao, Otero Pedrayo... falaban un galego culto, rico de léxico e fermoso, baseado no popular pero con visións cultas. Hai que cultivar o idioma con amplitude, con vitalidade e non con normas.