A ferida aberta do barrio das Gándaras: unha veciñanza en alerta permanente
Xa non quedan casas con intrusos no barrio, pero os veciños asumiron o papel de vixías para evitar novos sustos
lorena.garcia@lavoz.es
O barrio de As Gándaras é como unha aldea anexa á cidade de Lugo. Un lugar no que abundan casas de planta baixa, hortas e prados e no que case todo o mundo se coñece polo seu nome. Os veciños son xente traballadora e tranquila que dun ano para aquí asumiron, dalgún xeito, a responsabilidade de ser vixiantes do barrio. Baixo ningún concepto queren volver pasar polo calvario que sufriron nos primeiros meses do 2019, cando toda a veciñanza tivo que botarse á rúa para loitar contra a okupación de vivendas.
«A xente está susceptible, se un coche descoñecido dá tres voltas pola zona, os veciños xa o controlan», explica Jaime Gueimonde, presidente da asociación veciñal Gatos Roxos e un dos moitos lucenses que se manifestou domingo tras domingo durante cerca de dous meses.
No barrio chegaron a estar okupadas ata seis vivendas ao mesmo tempo e dúas quedaron en intentos pola presión veciñal. «A gota que colmara o vaso fora cando entraron na casa de Pilar», lembra un veciño, «tres mulleres con tres nenos accederon á vivenda na que entón os propietarios só estaban algúns días, rebentaron a porta e puxéronlle unhas cadeas por dentro. Tapiaran as fiestras cos mobles do interior e levaran candelabros e obxectos dese tipo. Todo pasou en cuestión de tres horas».
Unha rápida chamada á policía e a unión dos veciños fixo que a okupación se abortara esa mesma madrugada, pero o caso serviu de espoleta para a veciñanza, que farta de ver cómo se apropiaban das súas vivendas, comezaron a saír ás rúas. A facer ruído.
Cada domingo, durante arredor de dous meses, xentes de todas as ideades, megófano en man, collían as pancartas e percorrían o barrio parándose diante das vivendas okupadas. Esa presión pacífica pero intensa foi medrando, os medios déronlles voz e os okupas acabaron abandonando as casas. Nalgún caso, supostamente, con cartos polo medio.
«A presión da xente fixo que se foran. Nós o único que podemos facer é ruído, só temos o dereito do pataleo, e foi o que fixemos», resígnase Jaime, que en apenas cinco minutos é capaz de enumerar un bo puñado de historias de dor. A dun veciño ao que lle pediron 3.000 euros, conseguiu botar aos okupas e curiosamente ao día seguinte a súa vivenda ardera. A do okupa que se sentou diante da vivenda sentado nunha cadeira e se dedicaba a saudar á veciñanza, como se fora o dono do lugar; ou a do propietario que foi sancionado debido a que os ocupantes colocaron nun muro cristais rotos, algo prohibido por lei. «É moi duro», sentencia Jaime. Porque tras cada historia se agochan noites sen durmir, bágoas e medos.
Terreo propicio
«Aquí non volven entrar», sentencia unha veciña apostada na fiestra da súa casa. Saíu a ver quen andaba por fóra do seu fogar alertada polos ladridos do can. Esa comprobación convértese en recorrente en todo o barrio. En canto ven a un descoñecido preto dalgunha das vivendas abandonadas ou tapiadas, lanzan un: «logo, vós que estades facendo?».
A sensibilidade segue a flor de pel a pesar de que xa se cumpriu un ano das okupacións. Ninguén nas Gándaras está disposto a que volvan entrar nas casas da zona e uns e outros actúan como vixías de a pé. Porque son conscientes de que o seu barrio é territorio delicado. «Hai moitas casas que quedaron baleiras porque eran de xente maior e os herdeiros non as atenden», contextualiza Jaime.
Esa alerta constante non é a única medida que adoptaron os veciños. Moitos optaron por tapiar portas e fiestras na vivendas abandonadas e hai quen instalou alarmas incluso en casas deshabitadas. Ninguén quere pasar polo mal trago de atoparse o panorama desolador que as okupacións deixan tras de si. Mobles desfeitos, fogueiras no interior, portas e fiestras desfeitas.
O pesadelo en As Gándaras rematou hai un ano e ninguén quere volver pasar por el, a pesar de que hai quen non as ten todas consigo. «Acabarán volvendo», resígnase Jaime. Pero cando o fagan, avisa, o barrio estará preparado para saír á rúa.
Un intento abortado hai un par de meses e certo temor no Sagrado Corazón
Un ano despois de que os veciños de As Gándaras tiveran que saír á rúa a presionar para que os intrusos abandonasen as vivendas, no barrio celebran que xa non queden casas okupadas. Iso, a pesar que hai un par de meses tiveron un pequeno susto.
A carón da capela do barrio, nunha casiña baleira de planta baixa, dúas parellas de mozos novos accederon á vivenda. Rapidamente avisáronse entre os veciños e á Policía Local, que acudiu ata o lugar e pediu os datos aos okupas. Estes colleron medo e marcharon.
Neste caso, tratábase duns rapaces novos aos que frearon con certa facilidade, pero non sempre se dá esa situación. «Quen okupa, xeralmente, sábeas todas», conta Jaime Gueimonde, que recoñece que a situación é complexa. «A nós parécenos moi triste que teña que ser a xente a que se mobilice para defender o que é seu, que a lei non favoreza máis a quen ten a propiedade. Nós o único que queremos é que o barrio siga mellorando e estando tranquilo».
En As Gándaras respiran tranquilos, pero o que comentan no barrio é que o problema puido desprazarse ao Sagrado Corazón. Apuntan que xa teñen referencia de que se rexistraron tentativas de okupación e temen que no futuro outros veciños tomen o seu triste relevo.
