En busca de claves para orientarse en el laberinto arqueológico de Proendos

Francisco Albo
fRANCISCO ALBO MONFORTE / LA VOZ

SOBER

CEDIDA

Los investigadores intentan aclarar de qué épocas son los restos de edificios detectados bajo el suelo de la parroquia

08 nov 2019 . Actualizado a las 05:00 h.

Los arqueólogos de la empresa especializada Estela estudian actualmente las imágenes y los datos recogidos durante el reciente sondeo con georradar realizado en la parroquia de Proendos por iniciativa del Ayuntamiento de Sober. De aquí a fin de año, los investigadores esperan terminar el análisis de estos materiales, en el que se intentará determinar con la mayor precsión posible en qué consisten los restos de construcciones que se han detectado en el subsuelo de esta localidad. «É seguro que unha parte desas edificacións son da época romana, pola súa forma e polas súas dimensións, pero é tamén moi probable que haxa construcións da Idade Media e doutras épocas», señala a este respecto el arqueólogo Fran Alonso.

En todo caso, los investigadores han podido averiguar que en el subsuelo de Proendos hai «moítisimas estruturas» -según explica Alonso-, una de ellas con una extensión de cerca de mil metros cuadrados. «Parece que se trata dun único edificio con varias estancias, pero aínda non estamos seguros do que pode ser esta estrutura», añade. Diferenciar las épocas de las a las que pueden pertenecer estas construcciones, dice el arqueólogo por otro lado, es especialmente importante en un yacimiento como este. «Se nun lugar se detectan moitas construcións e todas son da mesma época, pódese pensar que houbo unha densidade de poboación importante nese período, pero se resultan ser construcións de varias épocas solapadas, a explicación xa non sería a mesma», señala Alonso.

Gran extensión

Otra característica importante que se ha detectado en este yacimiento arqueológico es su gran extensión. En los sondeos con georradar se detectaron vestigios de distintas construcciones repartidos por una superficie que ocupan en conjunto unos 10.000 metros cuadrados. «E iso a pesar de que houbo moitos terreos nos que non foi posible utilizar o xeorradar -puntualiza a este respecto Fran Alonso-, ben porque os propietarios non deron permiso ou ben porque a terra estaba arada ou plantada con árbores, xa que nesas condicións esta técnica non se pode utilizar». En total, los sondeos con georradar abarcaron una superficie de en torno a 20.000 metros cuadrados.

A medida que avancen los análisis de laboratorio, los arqueólgoos que trabajan en este proyecto confían en poder determinar en qué consiste al menos una parte de las construcciones detectadas bajo tierra. Una posibilidad, según indica Alonso, es que en Proendos existiese una villa romana -una granja o casa de campo y residencia de terratenientes-, pero también puede haberse tratado de un núcleo de población de considerable importancia.

Piezas de museo que sirven de referencia a los científicos

Para preparar los sondeos con georradar en Proendos, los arqueólogos tomaron como referencia las numerosas piezas que fueron siendo desenterradas a lo largo de los años de manera fortuita, en los trabajos agrícolas y en algunas obras. Una parte de estos materiales fue depositada en su día en el Museo Provincial de Lugo. «Estas pezas indican que Proendos tivo unha importancia notable como núcleo de poboación en diferentes épocas históricas e por tanto poden dar pistas acerca do que se pode encontrar no subsolo», comenta Fran Alonso a este respecto.

Entre los materiales conservados en el museo lucense hay restos de construcciones romanas -pedazos de columnas, piedras labradas con elementos decorativos, tejas, alguna inscripción-, unas campanas de la época medieval y otros elementos. En la localidad también se encontraron en su día los vestigios de un hipocausto -un sistema de calefacción utilizado en las viviendas romanas- y de un cementerio de la Edad Media. Pero en Proendos hay otros muchos vestigios que indican la existencia de una población de impostantes dimensiones en épocas pretéritas. «Basta con facer un percorrido pola localidade para ver moitos materiais arqueolóxicos dispersos polas casas e polas fincas, como telllas e ladrillos romanos, fustes e basas de columnas e moitas outras cousas», indica Alonso. En la localidad -agrega- hay también un valioso conjunto de petroglifos, por lo que también cabe la posibilidad de efectuar hallazgos arqueológicos de épocas prehistóricas.

El arqueólogo señala además que los sondeos con georradar han venido a corroborar lo que muchos investigadores y aficionados han venido apuntado desde hace décadas en cuanto al gran potencial arqueológico de esta parroquia. «A presenza de todas esas estruturas enterradas confirma que en Proendos hai un xacemento arqueolóxico moi importante -concluye Alonso- e o que hai que facer agora é intentar aclarar un pouco cantas épocas históricas distintas poden estar representadas neste lugar e cales foron as características desta poboación neses períodos».