El Concello había limpiado de maleza el pasado otoño esta necrópolis megalítica
24 may 2017 . Actualizado a las 05:00 h.Integrantes del Colectivo Patrimonio dos Ancares pusieron en conocimiento de la Xunta el ataque que se produjo a una necrópolis megalítica en A Pena dos Mouros, en los montes de Savane, parroquia de Dorna (Cervantes). Fueron vecinos de la zona los que avisaron al grupo patrimonial de los posible daños en una zona en la que hay cuatro enterramientos del Neolítico. «Puidemos comprobar que a mámoa número 1, catalogada pola Xunta, sufriu recentemente unha escavación furtiva. Na parte superior, onde xa tiña un pequeno cráter de violación, practicaron un burato duns dous metros de longo, un de ancho e 0,50 de profundidade, deixando á vista un dos esteos que formaban a cámara funeraria», explica el historiador Xabier Moure. Esta mámoa, de unos 18 metros de diámetro y 1,5 metros de altura« xa padecera outra agresión hai anos ao anchear unha pista, afectando a un terzo da masa tumular». Da la casualidad que las mámoas de este cementerio prehistórico, a solicitud del colectivo ancarino, habían sido limpadas de maleza por el Concello el pasado mes de setembro del 2016.
Nuevo petroglifo
Por otra parte, Patrimonio dos Ancares acaba de comunicar al Servizo do Patrimonio Cultural en Lugo el hallazgo de una nueva estación con petroglifos en el municipio de Cervantes, en concreto en la parroquia de O Pando, en el monte de Grandas Longas, situado a 1.364 metros de altitud, entre los ríos de Poso y Xunquiñas.« Documentamos dúas rocas cunha cazoleta cada unha, unha con dúas cazoletas, e unha terceira con oito cazoletas. Esta última ten a particularidade de que dalgunhas coviñas parte unha canle, e dúas cazoletas comunícanse entre si. As súas medidas oscilan entre os 5 e 10 centímetros de diámetro e unha profundidade de entre 2 e 4 centímetros», explica Xabier Moure. Con esta nueva estación, son ya 16 las descubiertas en el municipio de Cervantes.
Signficado
Moure explica que las «coviñas son ocos de planta redonda e sección semiesférica escavadas na superficie da rocha, sendo as representacións máis sinxelas da arte rupestre ao aire libre (aínda que quizais as máis enigmáticas) dentro do repertorio das insculturas galegas». Este historiador explica que pueden aparcer aisladas, formando agrupaciones o asociadas a otros motivos, tanto de temática naturalista como geométrica,«atopándose, en maior ou en menor medida, na maioría dos complexos rupestres». Sobre su significado, señala que dada la diversidad donde aparecen, «temos que pensar que non terían un único significado: recipientes para ofrendas, lugares para recoller a auga que sería utilizada nalgún tipo de ritual, receptáculos para sacrificios, calendarios solares e lunares, símbolos de carácter sexual feminino relacionados coa fertilidade, mapas terrestres e celestes, delimitadores de espazos sagrados ou lugares máxicos, etc». Aun así, reconoce que todo son hipótesis «xa que este sistema de comunicación desapareceu xunto coas persoas que os xeraron, incluso cabe a posibilidade de que o seu significado só sería comprensible a determinados membros daquela sociedade». En cuanto a su adscrición cronológica y cultural, el historiador de Patrimonio dos Ancares explica que iría, al menos, desde el Neolítico hasta la Edad Media, pero en el caso de las halladas en el monte de Grandas Longas, «e tomando como referencia outras de similares características esparexidas ao longo de Galicia, hai que encadralas nalgún momento da Idade do Bronce, hai, ao menos, uns 4.000 anos».
En lo que respecta a su emplazamiento, al igual que otros petroglifos de Cervantes, están en rocas cerca de una antigua vía de tránsito, en las proximidades de una llanura, en lo que se conoce en la comarca como «campa, único espazo dunha orografía montañosa apto para pacer o gando e sementar o cereal, por onde discorre un curso de auga, dato moi importante xa que é posible que os autores dos gravados viviran no lugar ou desenvolveran aquí a súa actividade agrícola e gandeira».