A inmigración, que é un problema, é tamén unha solución
06 feb 2019 . Actualizado a las 05:00 h.Dúas noticias de onte, como quen di. O barco Open Arms, propiedade da oenegué do mesmo nome, que ten a súa sede en Badalona, e se dedica a auxiliar a inmigrantes náufragos no Mediterráneo, continúa retido no porto de Barcelona porque as autoridades non lle dan permiso de saída mentres os países máis próximos ás zonas de naufraxios manteñan os seus portos pechados para impedir o desembarco dos rescatados. Unha manifestación esixe en Barcelona que o barco poida volver ao Mediterráneo. A tripulación quéixase de que non entende a situación. E a segunda: unha lancha inchable naufragou o venres 18 de xaneiro preto das costas de Libia. A Garda Costeira italiana logrou rescatar a tres náufragos. Os 117 pasaxeiros restantes están desaparecidos e o máis probable é que pereceran afogados.
E así moitos días. A chegada de embarcacións en moi precarias condicións ás costas do sur de España, os náufragos recolleitos en mar aberto de pateiras afundidas ou os barcos cargados de rescatados en condicións miserables que buscan desesperadamente un porto de acollida son noticias de cada día. A Axencia das Nacións Unidas para os Refuxiados (Acnur) asegura que ao longo de 2018 máis de 2.000 persoas que intentaban alcanzar unha vida mellor en Europa morreron afogadas no Mediterráneo.
ESPAÑA, AFECTADA
Estas terribles realidades enfróntannos a un gravísimo problema en Europa: a inmigración descontrolada desde países africanos. E España, pola súa proximidade ás costas africanas, é un dos países máis afectados. No noso país danse dous fenómenos: por unha banda, padecemos un grave desequilibrio demográfico, non temos suficientes nacementos. Pero, por outra, enfrontámonos á necesidade de integrar na nosa sociedade a un número crecente de cidadáns pertencentes a razas e culturas máis ou menos diferentes da nosa.
A demografía é un problema palpable. En concreto, o pasado foi o ano no que menos nacementos se produciron nos últimos 25. Ao mesmo tempo foi tamén o ano no que se produciron máis defuncións desde 1976. Houbo máis mortes que nacementos, o cal debería significar que perdemos poboación. Pero non foi así porque o segundo fenómeno, os movementos migratorios, modificou o resultado. Entraron máis estranxeiros en España que españois saíron ao estranxeiro. Este incremento achegado pola inmigración compensou a perda demográfica. Segundo os datos do Instituto Nacional de Estadística (INE), no ano 2018 tiñamos unha poboación de 46.659.302 habitantes, o que supuxo un crecemento de 132.263 habitantes respecto ao ano anterior.
TENSIÓNS NOS GUETOS
Desde este punto de vista, a inmigración pode ser unha ferramenta para solucionar o problema demográfico. Grazas a ela podemos seguir incrementando a nosa poboación. Pero ao mesmo tempo ocorre que con frecuencia non percibimos a convivencia cos inmigrantes dunha forma positiva. Ao contrario, considerámola como un grave problema, sentímola como unha ameaza e vemos, non lonxe das nosas fronteiras, os graves perigos que pode chegar a provocar. A inmigración pode orixinar guetos nos que se propaguen graves tensións sociais causadas por choques culturais entre as enraizadas e fortemente individualizadas culturas dos vellos pobos europeos e as culturas dos recentemente chegados, quen tamén desexan conservar a súa identidade.
A inmigración que nos chega procede maioritariamente de tres orixes distintas: da África árabe e subsahariana, de Europa e de Latinoamérica. Pero sobre a proporción de persoas procedentes de cada unha desas orixes adoitamos sufrir algúns erros de apreciación. Cremos, por exemplo, que a maior parte dos inmigrantes son persoas orixinarias do norte de África e da área subsahariana. Non é de todo certo. Si é verdade que Marrocos é de onde proceden máis inmigrantes, pero o segundo é Romanía e o terceiro Gran Bretaña.
Segundo o INE, só son de orixe africana o 12 % dos inmigrantes chegados a España nos últimos anos. A maior parte proceden de Latinoamérica e de Europa. Entre os europeos, unha proporción relevante constitúena os xubilados das clases medias que decidiron vivir o seu retiro nas nosas costas.
O problema da convivencia
Algúns países con problemas de convivencia entre razas e culturas aplicaron un sistema que consistía en separar as distintas comunidades en compartimentos estancos. Obrigábase aos grupos étnicos diferentes do maioritario a pechar as súas fronteiras grupais, a non admitir a persoas doutras razas e a impermeabilizar a súa cultura á influencia das demais. Os grupos étnicos blindados debían respectar a autonomía de cada un. As leis da sociedade garantían este estado de convivencia. A sociedade constituía un conxunto de átomos illados dentro dun mesmo caldo de cultivo. A este modelo básico corresponde a estratexia do que se chamou apartheid, que afectaba sobre todo ás poboacións de cor nos Estados Unidos ou en Suráfrica. A experiencia demostrou a inviabilidade deste sistema que só serve para manter a opresión sobre a comunidade máis débil.
MISIÓN DA ESCOLA
O problema só se pode afrontar defendendo a liberdade de todos para elixir a súa forma de vida e o compromiso de todos co respecto mutuo e a tolerancia. É necesario que sexamos humildes e relativicemos as nosas crenzas. O noso modo de ver o mundo nin é único nin ten que imporse. Fan falta espazos para convivir, lugares onde os membros de distintas comunidades se mesturen. E o único espazo no que iso é posible é o educativo.
Todos os nenos, de calquera etnia que sexan, comparten escolas e aulas desde os 3 anos ata os 18. É un período de tempo moi longo, suficiente para que aprendan a convivir e a empaparse de tolerancia. A escola non pode renunciar a esa función nin pode permitir que se constitúan guetos nos que se concentren os nenos de determinadas comunidades, mentres outros centros os rexeitan.
Ata agora o problema principal que estamos a ter é que as ondas de inmigrantes en España son aínda un fenómeno recente e a maior parte deles son mozos que veñen de saír da súa etapa escolar. Non asistiron ás nosas escolas nin conviviron cos nenos nados en España. Pero a medida que os inmigrantes foron establecéndose, formando novas familias e tendo fillos nados aquí, a escolarización vai aumentando. A escola enfróntase ao problema de educar en tolerancia para a convivencia.
actividades
A1. Se tedes compañeiros doutras raíces culturais, reflexionade e analizade o que coñecedes da súa cultura, a súa historia, a súa relixión, a súa lingua materna e os seus costumes.
A2. alguén se lle ocorreu, por exemplo, celebrar ao longo do curso días ou semanas especiais dedicadas a distintas comunidades de alumnos? O día dos alumnos musulmáns ou o día dos alumnos latinos ou o dos chineses...
A3. Como anda o noso centro de diversidade étnica e cultural? Somos unha comunidade homoxénea ou temos compañeiros de diversas etnias e culturas? Investigade que ocorre no voso centro e analizade se esa situación reproduce o que sucede na vosa localidade ou se é produto dalgún tipo de estratexia de selección do alumnado.