Denuncian que los helicópteros del 061 no están disponibles todas las horas de luz, pero la dirección del servicio lo desmiente

Mónica Pérez Vilar
Mónica P. Vilar REDACCION

GALICIA

Un helicóptero del 061 en una intervención de urgencia en A Laracha en el mes de octubre
Un helicóptero del 061 en una intervención de urgencia en A Laracha en el mes de octubre HELICO SANTIAGO

La Fundación Urxencias Sanitarias de Galicia afirma que están activos «do orto ao ocaso», pero los denunciantes aseguran que los pilotos solo pueden trabajar doce horas y que no hay relevo para el resto de horas de luz. Se ha pedido a la empresa concesionaria que justifique el cumplimiento de los turnos

05 abr 2023 . Actualizado a las 21:43 h.

Este miércoles, en Santiago, el sol salió a las 8.10 horas de la mañana. Según Meteogalicia, se pondrá a las 21.03. En total, habrá 12 horas y 53 minutos de luz. Durante todas ellas, los dos helicópteros del 061, con base en Compostela, uno, y en Ourense, el otro, deben estar disponibles. Eso dicen los pliegos de contratación del servicio, actualmente adjudicado desde el 2019 a la empresa Eliance, y así lo ratifica el Sergas en su web, donde señala que «estos helicópteros medicalizados prestan servicio de orto a ocaso, los 365 días del año». La dirección del 061 también asegura que se cumple esa disponibilidad. Sin embargo, sindicatos y denunciantes que prefieren no desvelar su identidad, afirman que esa obligación no se está cumpliendo.

Explican que los pilotos no pueden exceder la jornada de 12 horas. Por eso, cuando el tiempo de luz diurna empieza a superar esa cifra son necesarias dos parejas de piloto y copiloto, en lugar de una, para poder mantener el servicio desde que el sol sale hasta que se pone. En Galicia, el día duró por primera vez más de doce horas el pasado 19 de marzo (en concreto, doce horas y tres minutos). Desde entonces, la horas de luz no han hecho más que crecer, y así seguirán hasta el mes de junio. Este jueves, por ejemplo, habrá doce horas y 56 minutos de luz. A finales de mes, el día 30, ya serán catorce horas.

Pero, según aseguran esos denunciantes, Eliance sigue a día de hoy enviando una única pareja de piloto y copiloto a cada base. «Empiezan a trabajar cuando sale el sol, y cuando se cumplen las doce horas, paran. Hoy [por este miércoles], por ejemplo, pararán a las ocho. Si no lo hacen, se arriesgan a perder sus licencias si los cogen volando fuera de horario, y si hay algún incidente, serían responsables, podrían llegar a ir a la cárcel...», explican.

Habrá, por tanto, casi una hora de luz, entre las ocho y las nueve, en la que los helicópteros, afirman, no estarán disponibles, aunque deberían estarlo, algo que la dirección del 061 niega. «Hoxe deberiamos estar dispoñibles trece horas. Pero imos estar parados de oito a nove, nunha hora tremenda, en plena saída de Semana Santa, con bo tempo, con moito tráfico, unha hora perigosa, na que poden pasar moitas cousas», confirma Charo Rúa, una médico con experiencia en los helicópteros sanitarios del Sergas y representante de la CIG en el 061. Explica que lo habitual siempre ha sido que a partir de mediados de marzo, cuando los días crecen, se reforzase el servicio con otra pareja de pilotos, pero que en los últimos años, la empresa Eliance viene poniendo problemas y dilatando el momento de ese refuerzo. Eso a pesar de que, según una resolución del Tribunal Administrativo de Contratación Pública de Galicia, su propia oferta al optar a la concesión especificaba que «de abril a octubre el personal se dobla para atender el operativo de orto a ocaso superior a 12 horas».

El 061 insiste: «están operativos desde o orto ao ocaso»

Desde el 061, sin embargo, «desminten» esas declaraciones y afirman que «os helicópteros medicalizados con base en Santiago e Ourense están operativos desde o orto ao ocaso». Concretan, de hecho, que este miércoles estuvieron disponibles hasta las 21.03. No detallan, sin embargo, el número de pilotos que prestan servicio en cada turno o cómo se garantiza la cobertura horaria, y señalan que «as relacións entre a empresa adxudicataria do servizo (...) e o seu persoal constitúen un asunto estritamente privado entre a empresa adxudicataria e os seus traballadores». Explican, además, que ya han requerido a la empresa adjudicataria del servicio «a xustificación do cumprimento coa normativa vixente sobre a súa actividade aérea respecto aos turnos das tripulacións dos helicópteros medicalizados».

Desde la Fundación Pública Urxencias Sanitarias de Galicia-061 remarcan que siempre se realiza «un estrito seguimento do contrato de prestación do servizo de transporte sanitario aéreo» y, en caso de incumplimientos, se aplican «as sancións, económicas e administrativas, correspondentes que están recollidas nos pregos dos contratos vixentes coa finalidade de evitar incumprimentos e garantir a prestación do servizo nas mellores condicións».

En ese sentido, insisten en que Urxencias Sanitarias de Galicia-061 «garante a prestación da asistencia sanitaria urxente na Comunidade galega como recollen os pregos de contratación vixente, nos que desde o ano 2019 incrementáronse as horas de operatividade da aeronave medicalizada» pasando de las doce horas diarias a todo el período comprendido entre el orto y el ocaso.

La CIG y otros denunciantes insisten en que el 061 falta a la verdad, y que las aeronaves no pueden salir en los últimos momentos del día. «Están incumpliendo los pliegos. Pero la sanción por hacerlo es de seis mil euros, y el coste de mandar a dos pilotos más durante un mes es de doce mil. Así que, como mínimo, se ahorrarán otros seis mil. Pero además, como el 061 y el Sergas miran para otro lado y no presionan a la empresa, pues no les pasa nada. Y aquí se está jugando con vidas humanas», incide uno de los denunciantes.