Cándido Iglesias: «Se non houbo feridos foi por sorte»

Patricia Calveiro Iglesias
P. Calveiro SANTIAGO / LA VOZ

GALICIA

Paco Rodríguez

El ganadero de A Baña encabezó hace 40 años una de las tractoradas en la primera protesta gallega por el precio de la leche y recuerda la ilusión con la que lo hicieron, pero también como se la jugaron por la inexperiencia al volante de muchos

07 mar 2018 . Actualizado a las 15:40 h.

Hoy se cumplen exactamente cuatro décadas. Corría el año 1978. Cándido Iglesias Turnes tenía 28 y cuatro o cinco vacas que daban para mantenerlo a él, a su mujer y a dos hijos. «Chegaban para subsistir. Dous ou tres litros, daquela, eran xa cartos para que os fillos puidesen estudar», recuerda el ganadero de A Baña (A Coruña). En la época de la transición, dice, «había máis fame de liberdade porque viñamos da ditadura» y los productores gallegos se unieron en la primera gran protesta autonómica por el precio de la leche.

«Foi hai moitos anos, e xa non son un rapaz, que vou para os 69, pero lémbroo ben porque foi o primeiro movemento importante para salvar o sector. Ver á xente do campo manifestándose era un acontecemento», señala Cándido, quien encabezó una de las muchas tractoradas que recorrieron Galicia, subido en su vehículo de trabajo de 56 caballos. «Era a cousa máis primitiva que había, pero tiña cambio sincronizado e nesa época era unha novidade. Fun, ademais, dos que ía diante, representando ao sindicato [fue fundador del Sindicato Labrego] e polo meu propio carácter activista», cuenta.

«Foi unha cousa local, porque cada un quería ter a súa batalla no seu concello. Na Baña xuntámonos moitos. Non foi un problema mobilizar a xente, pero se non houbo feridos foi por sorte. Eran tempos difíciles. Empezaban a chegar os tractores de fóra. Viñan en moi malas condicións e conducíaos xente maior, sen practicamente experiencia. E, por riba, saían con euforia, por chamalo dalgunha forma», relata el vecino de A Baña. Reconoce que el cóctel tenía todos los ingredientes para acabar en siniestro. Afortunadamente, no fue así, a pesar de que solo en este pequeño municipio se juntaron unos 70 tractoristas. «Logo baixamos a Negreira e aquilo xa estaba copado. Non obstante ninguén botaba o día alí, porque había que sacar adiante o traballo da casa», indica.

El medio de vida

La llamada «Folga do leite» tuvo repercusión en las cuatro provincias gallegas. «Tivo moito alcance porque o campo daquela estaba cheo de gandeiros», explica el bañense. En Cabanas, la parroquia en la que nació y se jubiló, por ejemplo, había a finales de los años 70 medio centenar de explotaciones, de las que ahora solo quedan cuatro, entre ellas, la suya, que actualmente dirige su hijo. «Isto era un minifundio e producías pouco, pero o leite era o medio de vida para moita xente», añade.

En 1978 Galicia producía 256 millones de litros anuales, mientras que hoy de las granjas salen 2,7 millones de toneladas, aunque el 70 % de esa leche la controlan empresas de fuera. Lo que no ha cambiado desde entonces, 40 años después, es la reclamación de un precio digno en origen.

Cándido y los que con él secundaron aquella movilización pedían 23 pesetas por el litro (ahora serían 14 céntimos). Y el precio no ha subido demasiado en este tiempo. Hoy se paga a 32 céntimos, a pesar de que la vida se ha encarecido en estas cuatro décadas un 625 %.

Los piquetes impidieron en 1978 que transportistas y cooperativas llegaran con el suministro a las industrias. Solo el primer día se derramaron más de 8.000 litros en las carreteras de Lugo y A Coruña, publicaban los diarios, y hubo varios detenidos. «Eu na vida participei nun, son antipiquetes, pero hai que recoñecer que sen eles non hai folga que vaia adiante», dice Cándido. ¿Y las cargas? «Non recordo que houbera. De feito, tras unha vida de activismo, só tiven un problema cun antidisturbios que chegou cunha pistola a tocarme no cristal do tractor para pedirme a documentación e, ao final, ata me contou que viña de Asturias e tamén se desculpou».