El Sergas crea nuevas categorías de personal y elimina veinte ya obsoletas

Elisa Álvarez González
Elisa Álvarez SANTIAGO / LA VOZ

GALICIA

Imagen de archivo del PAC de Monforte de Lemos
Imagen de archivo del PAC de Monforte de Lemos ALBERTO LOPEZ

Algunas de las que desaparecen son de la época del Insalud, como fotógrafo, azafata, fogonero o gobernante

09 dic 2015 . Actualizado a las 05:00 h.

Las necesidades actuales del sistema sanitario no se adecúan al listado de categorías profesionales que tiene el Sergas, algunas de la época de transferencias del Insalud, por lo que la Consellería de Sanidade ha decidido reordenar puestos de trabajo, para implantar además nuevas titulaciones existentes. La Xunta prepara un decreto en el que se recogen estas nuevas especialidades y se eliminan otras veinte, algunas para agruparse en dos nuevas categorías más versátiles, y otras que simplemente desaparecen porque están obsoletas.

La principal novedad es la creación del enfermero especialista, que abarcará a todos aquellos graduados en enfermería que tengan una especialidad. En concreto son las de salud mental; trabajo; familiar y comunitaria; pediátrica; geriátrica; y cuidados médico quirúrgicos. Falta una que ya está muy implantada en toda España, la obstétrico-ginecológica, es decir, las matronas, que se mantendrán como una categoría propia. La formación que reciben estos especialistas es similar a la del MIR de los médicos, se denomina EIR y su duración es de dos años una vez finalizada la carrera.

¿Y cuándo comenzará a implantar el Sergas esta especialidad? Los plazos no están muy claros, y de hecho la Asociación Galega de Enfermería Familiar y Comunitaria (Agefec) ha criticado el retraso en la aprobación del decreto que lo regula. Aseguran que la previsión de la Xunta era ratificarlo este año. «Después de tres años con un proyecto de decreto la Consellería por desidia no quiere sacarlo adelante», dicen. Desde el Sergas explican que cuando se cree la categoría «irase dotando progresivamente os cadros de persoal conforme ás dispoñibilidades orzamentarias».

Será de forma progresiva

Que se cree la modalidad del enfermero especialista no quiere decir que, por ejemplo, en primaria vaya a exigirse que el personal tenga la especialidad de familiar y comunitaria siempre. «Débese fomentar a especialización -dice el Sergas-, pero buscando o debido equilibrio co profesional de coidados xerais, con formación e experiencia e que tamén aporta calidade ao sistema público». De hecho este personal que lleva años trabajando en primaria y aunque no tiene el título sí las aptitudes y el conocimiento, podrá optar a que se le reconozca con un examen en el año 2017. La propia Agefec admite que esta incorporación debe ser progresiva «comezando cun especialista por servizo».

Pero además del enfermero especialista, el Sergas crea dos nuevas modalidades dentro del personal de gestión y servicios, el de lavandería y el de mantenimiento. Y con estas dos categorías desaparecen veinte: albañil, azafata, auxiliar ortopédico, carpintero, controlador de suministros, costurero, fogonero, lavandero, limpiador, fontanero, fotógrafo, gobernante, mecánico, maestro industrial, planchador, peón, pintor, profesor de educación primaria y jardinero.

De ellas, algunas se incluirán en las dos nuevas -por ejemplo albañil, carpintero, fontanero, mecánico y pintor irán a personal de mantenimiento-, «e trataremos co consenso da mesa sectorial de actualizalas ás novas necesidades que require o sistema público», apuntan en el Sergas. Otras como fogonero, gobernante o maestro industrial ya no tienen cabida, más aún con la externalización de muchos de los servicios no sanitarios.

«Gastan 60.000 euros para formar a un enfermeiro de familia e a día de hoxe aquí non vale para nada»

EDUARDO PEREZ

O Sergas prepara un decreto no que se crea o enfermeiro especialista, e que para os representantes dunha desas especialidades, enfermería familiar, chega tarde.

-¿A que se debe o retraso da implantación desta especialidade?

-Estamos desconcertados, cremos que se debe á falta de comunicación entre diferentes departamentos do Sergas. Por un lado os responsables da xestión asistencial dinnos que somos moi necesarios para abordar a nova realidade, que precisan persoas ben formadas para dar relevo aos enfermeiros que puxeron en marcha a primaria nos 80 e 90 xunto aos médicos de familia; e polo outro os responsables de recursos humanos tómano con moita calma. Non son conscientes da realidade asistencial.

-¿Vai Galicia á cola?

-A día de hoxe ser enfermeiro de familia e comunitaria en Galicia non vale para nada. O Sergas gasta uns 60.000 euros por especialista, ao que logo non ubica na atención primaria, ámbito para o que foi formado, e no mellor dos casos acaba nunha unidade de hospitalización. Galicia neste momento vai máis alá da cola, xa que en Madrid, Cataluña, Asturias, Castela e León... a pesares de non estar recoñecida a categoría profesional, si tomaron a molestia de fidelizalos e aproveitalos. Galicia ten un proxecto pioneiro, pero totalmente paralizado, a pesares de ter o apoio de sindicatos, sociedades científicas ou colexios profesionais.

-¿Como mellora a atención ao doente en primaria con enfermeiros especialistas?

-O día que na primaria haxa só especialistas, ben pola vía EIR ou pola extraordinaria, o resultado será que a calidade dos coidados que proporcionamos será moi superior. Hai evidencias noutros países como o Reino Unido. Poderemos abordar máis eficientemente aos pacientes crónicos e pluripatolóxicos, aos dependentes e tamén a tódolos estratos de idade, xa que a especialidade ten unha clara vocación no fomento dos estilos de vida saudables.

-¿Implicaría maior retribución?

-Implicará 30 euros máis ao mes no soldo. Pero se temos en conta que a meirande parte dos especialistas que hai hoxe teñen menos de trinta anos, en comparación coa media de idade dos enfermeiros de primaria saímoslle ao Sergas un 40% máis baratos.

-¿Estanse «desperdiciando» en unidades nas que non aplican a súa especialidade?

-No mellor dos casos, se están traballando, na maioría son destinados a unidades hospitalarias, nas que evidentemente non poden exercer a súa especialidade. Se o Sergas tivese un mínimo de bo criterio faría porque estes profesionais fosen traballar, aínda como eventuais, na primaria.

-¿O envellecemento fai máis necesaria esta categoría?

-Evidentemente, unha das razóns polas que se promoveu a creación desta especialidade foi para abordar esta situación. Se a primaria fose máis eficaz neste aspecto, estou seguro de que os colapsos nas urxencias hospitalarias serían algo anecdótico.