Wöyza: «Hai máis machismo no metal e no indie que nas músicas urbanas»

FUGAS

La cantante de hipo-hop Wöyza.
La cantante de hipo-hop Wöyza. SILVIA ALONSO

Sen renegar da cultura do hip-hop, a artista indaga na fusión coa músicas galegas de raíz no seu proxecto con The Galician Messengers

19 ago 2022 . Actualizado a las 05:00 h.

Hai doce anos, ao tempo que lideraba a escena galega do hip-hop, Sofía Trigo, Wöyza (Vigo, 1984), realizou unha recollida nas aldeas da contorna da cidade, seducida polas semellanzas emocionais que nela provocaban a escoita da música tradicional galega e dos espirituais negros. Ese foi o xerme do proxecto Wöyza & The Galician Messengers, no que a artista fusiona agora todas as súas influencias, achegándoas á terra e ao idioma. Un proxecto que se reafirmou, ante miles de persoas, hai unha semana en Castrelos e do que o 15 de setembro teremos unha nova entrega en forma de single, o último antes da publicación do seu primeiro e agardado epé. «Foi un concerto moi especial. Vivímolo moi intensamente. E tamén o traballamos moito para integrar as miñas cancións interpretadas polos Messengers», conta Wöyza.

—E intégranse ben?

—Pois a verdade é que si. De feito, a banda xa quere que as metamos para sempre no repertorio, aínda que sexan en castelán.

—Por que xurde o proxecto xunto a The Galician Messengers?

—Eu xa levo moitos anos interesada na música tradicional galega. A min, as coplas cantadas a capela, como se cantan na aldea, recórdame moito aos espitituais negros. De feito, no 2010 fixen unha pequena recollida e descubrín que a música galega tamén tiña moito de África. Á xente da miña xeración sempre nos amosaron unha Galicia moi celta pero temos unha parte de raíz que ritmicamente é moito máis afín coas músicas da África atlántica. Esa investigación e as miñas colaboracións con Carlos Núñez, Cristina Pato ou Mercedes Peón leváronme a crear un pequeno repertorio propio en galego, antes incluso de ter formado The Galician Messenger. A banda formouse en 2018 para participar nun festival en Frankfurt representando a Galicia, pero despois non tivo continuidade porque eu naquel momento ía sacar o meu disco e sentíame moi cómoda coa miña Dj. Non era o momento. Despois, na pandemia, coñecín a María (López) e a Jorge (Juncal), de Faltriqueira, sentímonos moi ben traballando xuntos, propúxenlles retomar o proxecto de The Galicia Messengers e aquí estamos.

—Como te sentes na actual escena da música urbana, moito máis determinada polo trap e polo reguetón que polo hip-hop «old school» que representas?

—Ás veces síntome un pouco maior (ri). Pero ao tempo tamén me sinto moi nova, porque semella que sempre hai xente que aínda te está descubrindo. Hai moita música desta nova xeración que me gusta. Pero teño a sensación de que os entendemos mellor nós a eles que eles a nós. Descolócame o tema das súas letras. Nós falabamos moito máis de temas sociais e de superación e non tanto de amor e desamor, drogas e alcol. E, aparte, todo dende un punto de vista moi agresivo. Non sei, vexo como que todo é facer música para TikTok ou para facerte famosa. É un pouco como intentar crear a canción do verán, pero todo o ano. E iso na miña xeración non pasaba. Ninguén facía música urbana para facerse rico.

—Por certo, que ese concepto, o de «música urbana», semella que virou radicalmente de sentido nos últimos anos.

—Totalmente. É que música urbana agora é todo. Ata Bisbal facendo reguetón. O concepto xirou 180 graos. Ata o punto de que hoxe o que case xa non ten sentido e incluír o hip-hop nas músicas urbanas. É unha cultura completamente diferente.

—Estas farta de que te chamen rapeira?

—Si, si. De feito xa me río cando o leo ou o escoito. A min gústame que me chamen artista ou Wöyza. Sen etiquetas. E non é porque renegue de nada. Eu veño de onde veño, da cultura do hip-hop, pero é que nunca fixen rap. Sempre me acheguei máis ao soul ou ao góspel. A primeira canción que fixen rapeando foi o ano pasado cando gravei Como sería, con Nach.

—Outra constante na túa traxectoria é o feminismo. Como levas o de que as músicas urbanas estean sempre no punto de mira precisamente polo contrario?

—Cando eu comecei, tiven que abrirme camiño nun xénero que estaba totalmente masculinizado. Pero paréceme inxusto que sempre se lle teña acusado ás músicas urbanas de ser machistas. Paréceme moitísimo máis machista o mundo do metal. Ou o indie, que van de guais. Pero diso non se fala. Eu nunca vin que lle dixeran a un músico de metal isto que ti me preguntas a min. En calquera caso, os do hip-hop que antes eramos os malos agora somos bos. E os malos son agora os do reguetón.

—Participas en programas de apoio a artistas emerxentes. Unha rapaza que empeza agora no mundo da música, teno máis fácil ou máis difícil que cando ti empezaches?

—Ten moito máis acceso a facer música pero como hai moita máis competencia ten moito máis difícil acadar os obxectivos aos que quere chegar. E iso provoca moita frustración. Hoxe é moi fácil e barato gravar, pero o traballo da artista non consiste só niso. E iso é o que descoñecen. Todos eses outros elementos da industria dos que tamén hai que saber...

—Xa sodes varios os artistas referentes para a mocidade, como pode ser o teu caso, o de Ortiga ou o de Baiuca, que revisitades e actualizades o cancioneiro popular galego. É un xeito de achegalo ás novas xeracións?

—Pois si. Iso é como facían as miñas divas cando cantaban a Aretha ou a Gladys Knight... Ao final é traer á fronte os clásicos de toda a vida. Porque cando unha canción é boa, vaino ser hoxe, mañá e dentro de vinte anos. Evidentemente, hai que refrescalas. No meu caso, por exemplo, o Xirarei tiña algunhas connotacións un pouco machistas e dinlle a volta. Pero é moi interesante darlles unha segunda vida.