«Escribir unha novela é como vivir, é ter un vida paralela», di o autor de «O cervo e a sombra», que protagoniza un home que escacha a virilidade campante da novela negra nunha viaxe ardente, con lóstregos de poesía crúa
28 ene 2022 . Actualizado a las 05:00 h.Non é un cronista marxinal, pero está do lado dos que perden. Diego Ameixeiras (Lausanne, Suíza, 1976) vive escribindo, reescribindo. sobre todo isto. E fala de persoas coas que podes cruzarte a diario na rúa, seres de carne e óso «que ás veces toman decisións erróneas na vida», feitas de desgrazas e derrotas, pero tamén de esperanza. É quen de sacar a beleza do escuro. Hai un agarimo de veludo no seu tacto narrativo. «Non me gusta o obsceno, non me gusta furgar na ferida. A literatura ofrece esa posibilidade de ir por outro lado. Para facer espectáculo do crime e o marxinal están outras cousas», considera. É escéptico coas etiquetas, pero hai un atlantic noir, admite, un xénero policial galego que triunfa fóra. «Polo menos saben que existimos, que desde aquí tamén se escribe xénero negro», afirma o novelista e xornalista, premio Mestre Mateo con María y los demás.
—«Os derradeiros días da miña vida árdenme baixo as pálpebras», comeza «O cervo e a sombra». Acendeuse así, saíu así de primeiras?
—Non, non saíu así de primeiras, pero eu si quería que a novela empezase de forma directa e que fixese alusión ao que lle ocorre ao protagonista, alguén que está lembrando os últimos días da súa vida no momento de morrer. É como se os últimos días da súa vida estivesen ardendo debaixo das pálpebras. Din que cando un está no momento de morrer ocorre algo parecido.
—Pasoulle algo similar. Viu como o seu protagonista, Mateo, toda a súa vida arder baixo as pálpebras algunha vez?
—Algo semellante creo que nos ocorre a todos algunha vez, pero non desa forma tan extrema. Hai momentos da nosa vida en que somos presos da memoria. En Luz de agosto, está esa frase de Faulkner: «A memoria cre antes de que lembre o coñecemento». A memoria vai por diante. Moitas veces, estamos aferrados a un pasado que non acabamos de solucionar de todo.
—É mesmo un xeito de vivir, levar a vida ardendo baixo as pálpebras...
—É perigoso facer diso un modo de vida!
—Chama a atención na novela a ansia forte de Deus que sente Mateo fronte a unha realidade dura, aniquiladora.
—O protagonista o que quere é ter unha esperanza, unha luz, crer en algo.
—O cura e as mulleres son faros para el.
—Si, a el sérvenlle de guía. O cura é o principal, pero ten tamén esa relación con Eulalia, a profesora, e cun antigo amor, que a el lle serven para atoparse a si mesmo. A fe, a transcendencia, tamén é algo que nalgún momento se nos presenta na vida. Todos queremos crer en algo.
—O protagonista escacha o molde da virilidade campante durante anos na novela negra. Mateo é un home roto, centrado no coidado, en mudar as camas, poñer lavadoras, limpar o baño. Dá gusto o detalle.
—Non é un mal partido!... A novela negra abusou de personaxes moi virís, moi masculinos no mal sentido da palabra. Mateo é un delincuente, pero iso non quita que teña a súa parte de supervivente. El sobrevive nesa axuda aos demais. Nesa relación que ten con Eulalia, á que axuda co doméstico, asoma unha parte del que intenta redimirse dun pasado escuro. Se coñeces alguén que pasou polo cárcere por cometer un pequeno delito, ves que ás veces o cárcere máis grande é a culpa. Eses personaxes non son os máis habituais na novela negra, si o do perdedor, alguén que vive na marxinalidade, que ten unha vida atravesada por certo fatalismo. Eu quería un personaxe con moitos ángulos, que puidese ser un traficante de droga que se relacionase con xente pouco desexable e, ao mesmo tempo, capaz de coidar a unha profesora xubilada e de pasarlle a aspiradora á casa.
—O perdedor é unha figura atractiva. Perde porque se molla, porque sente, porque arrisca...
—Si, alguén que perde é alguén que está sempre en carne viva. Todos aprendemos a base de perder...
—Aprendemos a forza de derrotas?
—Teño a sensación de que si. Cando un sae derrotado de algo na vida, é cando saca algún tipo de lección.
—Os gañadores viven nunha burbulla?
—Alguén que gaña sempre é alguén sospeitoso, non? O que gaña sempre é porque fai perder a algúns. Eu sospeito de alguén que se define como un gañador. A moral de que hai que pisar forte non vai comigo. Estou da parte dos que perden, aínda que a ninguén lle gusta ser un perdedor.
—Ser un perdedor nas novelas queda ben, na vida real algo peor.
—Na vida todos representamos un papel, e máis esa xente que ten un perfil público.
—O desencanto non é igual aos 20 que pasados os 40. Aos 20 é unha pose?
—Cando tes 20 anos, a sensación de derrota pode ter algo de pose, si, pero estamos vendo agora que na xeración dos que teñen 25 ou 30 hai unha sensación de fracaso e precipicio que é moi real.
—Amou vostede, como Mateo, a una profesora sobre todas as cousas?
—Non tanto... Amar a algún profesor si, e sigo amando a imaxe do profesor que che abre a cabeza para que te lances a horizontes non coñecidos. Todos temos un.
—Lévanos a Ourense de novo. Gústame moito esta frase: «O noso mar era a vía».
—Eu crecín mirando unha vía do tren; era un lugar de xogo. Os trens son un sinónimo de fuxida, de liberdade, de soño. A vía é un lugar que eu identifico co mar. Recordo aqueles domingos de verán en que todo o mundo estaba na praia e quedabas en Ourense. O teu mar era a vía, o lugar que che facía soñar que podías estar noutro sitio.
—Con que soñaba daquela?
—Supoño que soñabas con ser outra cousa. Ou co mar de verdade.
—A que se parece escribir unha novela?
—Escribir unha novela é como vivir. É vivir unha vida paralela, e é unha vida que ten moitas veces unha plenitude máis profunda que a vida real.