Ortiga: «Eu só fago música, non lle dou a chapa a ninguén»

Ortiga é puro hedonismo e así debe ser entendido. Nada hai de malo niso. Fuxir da transcendencia conceptual ou ideolóxica é unha opción igual de pertinente e valente que a contraria. Ortiga escolleu ese camiño e reafírmao, xa dende o título, no seu segundo disco. Un álbum moito máis complexo, no que, sen perder os seus fundamentos esenciais -«os meus merenguitos e as miñas cumbias»-, indaga en novas sonoridades e temáticas. Non é alleo á cuestión o seu novo compañeiro e aliado no proxecto e no escenario, o guitarrista brasileiro João Alberto Ferreira.

­—A primeira é de manual. Cal é ese camiño que escolleu?

—O título vén dado por unha pintada que hai en Ourense. Cando a vin dixen «aí hai un titulazo para un álbum». E pareceume que encaixaba neste momento. E como eu formo parte deses artistas así, friquis e un pouco outsiders, pois tamén é unha reivindicación desa condición. O camiño que elixín foi este..., así que pa'diante.

—Primeira canción do álbum e primeira sorpresa. «A veces» achégase ao son disco.

—As bases desa canción creeinas na onda na que creo todo pero a João, que é quen fai os arranxos de guitarra, saíulle iso e é que son marabillosos. Saíunos un rollo disco? Pois por min xenial. Tampouco lle damos moitas voltas.

—Se cadra aventúrome moito, pero coido que non imos tardar en ver o salto de Ortiga do campo da festa á pista de baile.

—Nunca se sabe. O que nos move é seguir descubrindo cousas. Entón, pois se a descuberta nos leva a iso, non serei eu o que asasine esa posibilidade.

—Fíaste moito da túa intuición?

—Si, ao final as primeiras impresións de case todo son o que guía o resto.

—Terceira canción, segunda sorpresa. «Que máis dará» coquetea coa bossa nova.

—Si, ese tema xurdiu en gran parte dunha idea de João. Se teño tocando comigo ao Messi da bossa nova sería unha estupidez non aproveitar iso.

—Na cuarta, terceira gran sorpresa. «Salsa de Piranha» mestura a salsa co flamenco.

—A dese tema é unha das primeiras bases que fixen para Ortiga. Naquela época escoitaba moito a Héctor Lavoe, Willie Colón, Rubén Blades... e intentei facer unha salsa, que é moi complexa. Tívena moito tempo parada e despois non me acababa de convencer así que propúxenlle participar nela a Miguel, o cantante dos Derby Motoreta's. Dixo que si, veu a miña casa, estivemos alí unha semana e ao final saíu esta canción que para min é superespecial.

—Tamén ten un toque flamenco «YNSDDSTS». Meteulle guitarra acústica e caixón.

—Esa tamén xorde dunha idea de João. E sí, ten como un flamenco bossanovizado. A verdade é que, aínda que sei que ese tipo de cancións para o directo non me van funcionar, apetecíame facelas para aprender a producir ese tipo de cousas.

—Hai moitas mostras de valentía neste disco. Non lle teme aos riscos?

—A ver, nós non somos máis que músicos, que é algo moi banal. Se es médico ou político e fas mal o teu traballo haberá moita peña á que lle foderás a vida. Pero nós, pffff, tampouco é tan importante o noso labor. Ao final o peor que che pode pasar é que non lle gustes a alguén. Paréceme un risco superasumible. Creo que é unha boa actitude saltar sempre cara adiante.

—Neste disco hai oito temas en castelán e só dous en galego.

—Eu sempre tiven bastante claro que o modelo de música en galego era unha merda. Basicamente porque eran todo bandas que imitaban grupos a nivel nacional, véxase Los Chikos del Maíz, Soziedad Alkoholika e cousas así, cunha liña ideolóxica e musical moi marcada, na que o galego utilizábase como reivindicación pero tamén como arma arrojadiza. E parecía que se falabas en galego pero non che molaban esas bandas eras un herexe. E eu, a verdade, non comparto en absoluto o gusto por ese tipo de grupos. Eu con Esteban & Manuel, con Boyanka ou con Ortiga sempre tiven a mentalidade de dicir «se facemos musicón, á xente vaille dar igual que sexa en galego, en italiano ou en español. Van a vir en masa aos nosos bolos». Eu a Baiuca na miña vida o escoitei dicir «é que en galego hai que facelo así». Non tío. O pavo saca discos que son a hostia, en galego, e non di nada. E gústache porque é en galego? Non. Gústache porque é a hostia. Ata agora co tema do idioma había un pouco de absurdo paternalismo. Ah!, tes unha banda en galego? Pois xa che axudo. Non, meu. Se tes unha banda guapa tiramos por ela, sexa en galego, en portugués ou no que sexa. Pero durante moitos anos parecía que tiñas que tirar obrigatoriamente por ese rego para que a túa música fose lexítima. Pois non. Eu fago música, non lle dou a chapa a ninguén e a peña vén en hordas a verme. Galegofalantes, castelanfalantes, andaluzfalantes e de todo tipo. E creo que grupos como Verto, Baiuca, Grande Amore ou Tanxugueiras triunfan porque molan, non porque canten en galego.

—Pode que sexa este o momento máis excitante para a música feita en Galicia no que vai de século?

—Probablemente. A ver, tamén houbo un movemento guapo con aquilo do Galician Bizarre pero ao mellor era todo demasiado underground. Agora, tanto nós como eses grupos que che citei, somos xente que estamos en todos os festivais e, home, non é que sexamos superestrelas, pero si que hai como unha rede de xente con ideas parecidas e vontade de transcender.

—Tedes a sensación de estar a crear un movemento xeracional?

—Aquí en Galicia o problema é que moitas veces non nos vemos capaces de certas cousas. Moitas veces somos nós mesmos os que nos cortamos as ás. E agora é certo que xurdiu unha xeración na que temos unha conexión moi potente e moi frutífera. Eu colaboro con Nuno (Grande Amore); Nuno con Mundo Prestigio ou con Verto; Mundo Prestigio comigo e co meu compi de Boyanka; Verto colabora con Tanxugueiras... Hai como un rollo endogámico que é guai porque, ao final, en escenas como a española ou a estadounidense é o que pasa, están en constante conexión e colaboración. Nós nos temos por que ser menos.

—Só ás veces temos o que merecemos, como dis nun dos temas dos disco?

—En moitas cousas si, a verdade. A ver, é a miña perspectiva, dende a miña experiencia vital. Haberá outros que digan «no, lo que mereces no lo tienes nunca, siempre es todo una mierda». Ou «eu fun cabrón e non me pasou nada». Pero, polo menos no meu caso, eu vou tendo o que creo que merezo.

—Moitas veces fálase de ti como o precursos ou o inventor da «verbena 2.0». Sénteste identificado?

—Si, entendo que haxa esa similitude porque a miña actitude é puramente festiva. Eu nos concertos realmente o que intento é que toda a xente estea en éxtase e desfase. Non pretendo ir a expoñer ideas complexas nin a explicarlles o mundo. O meu é puro hedonismo. E ademais a miña sonoridade é bastante parecida a das orquestras. Entendo que a xente necesite ubicarse e que a min me ubiquen fácil así. Paréceme guai. Tampouco me ralla.

—Por seguir citándote, en «Un buen chico» dis: «Soy un buen chaval y eso es lo que importa».

—Home, eu que sei... Eu síntome bo chaval. Pero tamén é unha broma.

—Sempre dis que nas túas cancións hai moito de feitos reais, de autobiografía.

—Si, sempre ten que habelo. Se non eu non consigo identificarme con elas. Gustaríame que a xente que escoite Ortiga diga: «Este pavo seguro que é de puta madre».

—En case todas as cancións falas de amor «buenote» en primeira persoa. Poste sempre ti no papel de querer.

—É que ao final é o que mola, non? Quero dicir, que se eu sinto as cousas de unha forma terei que expresalas así. E como quero a moita xente da forma que a quero, o que me sae nas cancións é dicir iso. Non me sae poñerme chulito nin talibán.

—Nunha das cancións ata alugas un helicóptero para coarte pola xanela da casa da rapaza.

—Home, é que eu creo que se alguén aluga un helicóptero para meterse pola túa ventá... É unha mostra de amor guapa.

---

---

---