O acto de amor sublime de Xabier DoCampo

FUGAS

Pilar Canicoba

18 jun 2021 . Actualizado a las 05:00 h.

Xabier DoCampo dicía que o máis sublime acto de amor era contar historias. Ninguén relataba coma el, coa súa voz sonora e habilidosa para captar toda a atención. Na súa infancia alimentárase da tradición oral, á que tanto debía e da que non renegou nunca. Seus pais, un muiñeiro e unha costureira, inculcáronlle o amor pola literatura e o xeito de contar. De feito, gañou o Premio Nacional de Literatura Infantil e Xuvenil con Cando petan na porta pola noite, un conxunto de contos de medo cos que recreou aqueles que escoitara nas noites de Castro, na Terra Chá.

A infancia foi a súa patria, como tamén o foi a lingua, a memoria do pobo. En Castro de Ribeiras de Lea foi por primeira vez á escola, alí descubriu o castelán, pero cando saía ao recreo recuperaba o seu idioma. Sempre contaba que por un desencontro co profesor pasou á aula das nenas e aprendeu a xogar á mariola e á corda, mentres os demais enredaban coa billarda e a pelota. Foron anos moi felices, pasaba tempo na casa dos avós e escoitaba as historias que envolvían o mundo rural. Tamén espertou axiña o seu interese o cinema, que era unha ventá ao mundo. Cando chegou á Coruña con 13 anos, viu por primeira vez o mar, aínda que o coñecía polas películas e non lle chamou a atención pola súa bravura, senón polo azul intenso, pois ata ese momento só o vira en branco e negro. A súa última novela, A nena do abrigo de astracán, é unha homenaxe a aquelas sesións de cine que abrían fiestras a través da pantalla. É unha pegada constante na súa obra, unha das súas grandes paixóns, de feito tamén foi actor, cineasta e guionista.

DoCampo dedicou a súa vida á docencia e sempre estivo cos movementos de renovación pedagóxica, enrolado na Nova Escola Galega, na procura da democratización e a galeguización do sistema educativo. Foi un mestre vocacional que gustou de estar en contacto coa infancia. Incluso xubilado, visitaba os centros de ensino levando a súa palabra onde antes habitaran as súas historias. Aínda recordo cando estivo no meu colexio, cando lle pedín que asinase aquel libro que me gustara tanto, O misterio das badaladas, durante anos o máis vendido. Aquel día non lembro de que nos falou, si a emoción do encontro.

En todo o que levaba a cabo, a lingua foi o seu escudo, parafraseando a Cabanillas. Tanto cando comezou a escribir literatura para ter materiais literarios en galego na escola, como cando foi fundador de ProLingua: unha plataforma cívica apartidaria e plural que loita por unha oficialidade real do galego e que naceu ante os ataques ao idioma con mentiras como a súa imposición.

Achégase o terceiro cabodano do escritor e aínda nos segue a sorprender. Estes días volve aos andeis das librerías con Contos de obxectos (Xerais), unha manda de relatos inéditos onde está o mellor de DoCampo: o manexo da narrativa curta e a mestría do contador oral. Fáltanos a súa, a voz do irmao, como gustaba tratar ás amizades, a súa retranca, pero queda a súa narrativa e o seu compromiso inquebrantable coa lingua.

Na homenaxe que lle rendeu a AELG decidiu plantar unha cerdeira, a súa árbore predilecta, porque lle recordaba á infancia e soñaba con poñerse debaixo dela a comer as primeiras cereixas. Agora medra na Chaira e a súa literatura en Galicia.