«Antes a 25 ou 30 metros xa había auga, agora tes que baixar a 70 ou 80»

Ana F. Cuba VALDOVIÑO

VALDOVIÑO

CESAR TOIMIL

Después de 40 años de oficio, este empresario de Valdoviño constata el impacto cada vez mayor de la sequía

08 oct 2017 . Actualizado a las 05:00 h.

Manuel Bouza Beceiro (Valdoviño, 1949) define con precisión el oficio al que se dedica desde hace cuatro décadas: «Un poceiro é un señor que anda cunha máquina e fai pozos de barrena; antes eran artesáns, abertos á man, con pico e pala, pero eu deses non fixen». El trabajo apenas ha variado, pero la demanda ha caído. Él comenzó de empleado, para aprender los rudimentos de la profesión, hasta que en 1981 fundó su empresa, Sondeos Bouza, que ahora gestiona su hijo, con su asesoramiento. «Cando empecei, traballábase verán e inverno. Agora estamos prexudicados porque se montaron traídas municipais de auga na maioría dos pobos e lugares, e o traballo baixou máis da metade. E este ano xa nada, foi malísimo», cuenta.

Bouza se queja del impacto de la crisis de los últimos años, «porque necesidade de pozos haina sempre, non se acaba na vida, pero se non hai cartos, non se encargan». La instalación completa de un pozo, incluyendo las obras de fontanería, puede rondar los dos mil euros. «Antes movíase moito a construción, con moita venda de fincas, e a xente que ten chalés pedíanos pozos para o rego», comenta. Entre sus clientes hay muchos particulares, pero también empresas o explotaciones ganaderas. «Cando hai máis demanda é desde agosto ata novembro, porque é o tempo da seca», explica. «Agora, cada vez hai máis seca -constata-. Acórdome que antes facías un pozo de 25 ou 30 metros de profundidade e xa había auga, e agora cada vez hai que baixar máis para atopala. Vale que as máquinas tamén eran cativas, non como agora, máis modernas, pero aínda así, se o normal é chegar a 40 ou 50 metros, estase indo a 70 ou 80 para dar coa auga».

Espíritu de zahorí

La extensión de las redes municipales de suministro de agua forzó un giro del sector. «Antes traballabamos moito para os concellos, facíaslles pozos e montaban un depósito e desde aí subministrábase a varias vivendas», relata. Pero en cuatro décadas de oficio ha vivido otras crisis. «Botei catro anos en Ourense [un granxeiro chegou a ofrecerme un millón de pesetas se lle atopaba auga na parcela onde montara a explotación, e non lla dei atopado] e traballei moito pola Mariña de Lugo; cando vas de primeiras a unha zona, picas e picas e ao mellor non das atopado auga». Hay algo de zahorí en los atributos de un pocero. «Hai xente que se dedica a iso e respéctoo. Eu tamén miro cun salgueiro e algunhas veces acerto e outras non, pero eu se non atopo auga non lle podo cobrar ao cliente», señala. Recuerda un párroco ourensán que le decía «eu ando mirando na auga, pero aínda eu non creo».

Pero la principal virtud de un pocero, sostiene, «é ser formal, noble e humilde, coma en calquera profesión». Y la mayor satisfacción, el gesto del cliente cuando aparece el manantial. En los últimos tiempos ha aumentado la competencia -«as cousas van cambiando e hai que adaptarse»-, pero no duda que el oficio sobrevivirá. «A auga sempre foi moi importante e agora é imprescindible; é un traballo escravo porque cando seca un pozo chámante e tes que ir á présa. Aquí non lle damos valor porque a temos en case calquera lado, ata agora, pero noutros sitios non».